Phố người Hoa ở Việt Nam – chính sách hay tầm nhìn?

Phố người Hoa ở Việt Nam – chính sách hay tầm nhìn?

Tác giả: Đường Xuân Thanh

Câu nói “nước mất, nhà tan” ai cũng biết nhưng câu nói “ mất giống thì mất nước” chắc ít người để ý.

Khi còn là sinh viên Đại học Bách Khoa Hà Nội, chúng tôi được xem một bộ phim có tên gọi "Nước Nhật bản chìm dưới đáy biển". Bộ phim khoa học viễn tưởng này nói về một thảm họa khiến nước biển dâng cao và nước Nhật bị chìm dần. Nhật hoàng và Chính phủ Nhật kêu gọi toàn thế giới giúp đỡ và cho phép người Nhật tạo nên những thành phố hoặc những ngôi làng trong lãnh thổ của họ để duy trì dân tộc Nhật.

Đồng hóa và rào dậu?

Người Trung quốc nói rằng họ không giúp được. Người Nga nói rằng hạm đội của họ yếu không vượt qua được giông bão. Người Mỹ nói rằng hạm đội của họ sẽ đến sau một thời gian... Trước khi xem phim chúng tôi được một cán bộ Bộ Ngoại giao giải thích vì sao lại chiếu bộ phim này cho sinh viên Bách Khoa xem. Đến nay đã hơn 40 năm trôi qua rồi và tôi không sao quên được những tình tiết của bộ phim đó.

Một lần tôi về thăm đền thờ vua Đinh vua Lê gặp một cụ già người địa phương. Cụ già nói ở đền thờ Vua có có một bức hoành phi ghi bốn chữ "Bắc môn tỏa thược". Theo lời giải thích của cụ, Đức Vua dạy con cháu đời sau rằng cái cửa ở phương bắc cần phải được rào dậu cẩn thận. Cụ già còn nói thêm, có viên Đại sứ khi đến thăm di tích đọc được câu đó liền quay xe về Hà Nội.

Gần đây một nhà nghiên cứu về tôn giáo có nêu nhận xét rằng "người Việt Nam dễ thích nghi với hoàn cảnh như con kỳ nhông dễ biến màu". Xem ra lời dạy của tiền nhân chúng ta rất chóng quên, còn cái lợi trước mắt dễ làm chúng ta "lóa mắt". Điểm lại lịch sử các quốc gia hùng mạnh đa sắc tộc tạo lập được bằng sức mạnh quân sự như đế quốc Nguyên Mông, La Mã,... không sớm thì muộn đều bị tan rã.

Chỉ các quốc gia có một dân tộc chiếm đa số lãnh đạo các dân tộc thiểu số khác mới có thể tồn tại lâu dài như Trung Quốc, Ấn Độ... Nói như vậy để thấy rằng dùng vũ lực chiếm đất không phải là kế lâu dài, đồng hóa dân tộc mới là "thượng sách". Người Mông Cổ chiếm Trung Quốc lập nên nhà Nguyên, người Mãn chiếm Trung Quốc lập nên nhà Thanh nhưng rồi chính kẻ thống trị lại bị người Hán đồng hóa. Đất của người Mông Cổ, của người Mãn Thanh bây giờ thành đất của Trung Quốc.

Người xưa có câu: "Than ôi Bách Việt hà san, vinh quang cũng lắm, gian nan cũng nhiều" để nói về người Việt cổ. Cả trăm bộ tộc Việt ở phía nam sông Dương Tử, nay chỉ còn lại 2 bộ tộc Âu Việt và Lạc Việt đoàn kết thành lập nên nhà nước Âu Lạc truyền đến ngày nay cho con cháu Việt Nam.

Giữa trung tâm thành phố Ninh Bình có một dãy núi đá tên là núi Cánh Diều. Tương truyền rằng Cao Biền vì thấy đất Giao chỉ có rất nhiều linh huyệt là nơi phát tiết nhân tài nên đã cưỡi diều bay sang. Từ trên lưng diều thấy chỗ nào có linh khí bốc lên là Cao Biền yểm huyệt đó nhằm làm cho nước Nam hết nhân tài.

Đến Ninh Bình linh khí núi sông tụ lại như một đạo kiếm khí chém gãy cánh diều khiến cho con diều rơi xuống hóa thành ngọn núi, người đời sau gọi là núi Cánh Diều, tên đó lưu truyền đến ngày nay.


Lợi trước mắt, họa lâu dài

Nói một vài điều về lịch sử để thấy rằng chúng ta, con cháu ngày nay rất chóng quên lời dạy của tiền nhân. Nhìn thấy cái lợi con con trước mắt mà quên cái hiểm họa nghìn đời.

Các nước phương tây như Mỹ, Anh, Pháp người ta tạo điều kiện cho các nhà khoa học, các nhà tư bản lắm tiền nhiều của định cư, sinh sống lâu dài. Người Việt Nam giỏi giang ra nước ngoài sinh sống không ít, như Ngô Bảo Châu, như Đặng Thái Sơn... Thậm chí có người một trăm phần trăm dòng máu Việt còn làm Phó Thủ tướng Đức. Vậy tại sao chúng ta lại nhập khẩu thợ thuyền kể cả người lao công quét rác?

Câu nói "nước mất, nhà tan" ai cũng biết nhưng câu nói "mất giống thì mất nước" chắc ít người để ý.

Đất nước ta có 54 dân tộc, có dân tộc lấy họ Hồ (Hồ Chí Minh) để con cháu đời đời ghi nhớ mình là con dân đất Việt. Còn những đưa bé lai mà cha chúng đang làm trong các nhà máy, công trường thì sao? Đương nhiên chúng sẽ mang quốc tịch của bố chúng nhưng lại có hộ khẩu và quyền công dân Việt Nam.

100 năm với đời người là dài, 1000 năm với lịch sử dân tộc là ngắn. Ngày xưa mọi sự kiện diễn ra chậm chạp, ngày nay mọi sự kiện diễn ra rất nhanh chóng.

Mùa hè về vải thiều bán đầy chợ nhưng không nghe thấy tiếng chim tu hú, thế hệ trẻ liệu có biết chim tu hú sinh sản ra sao? Liệu chúng ta có biết hàng bầy tu hú đang lượn lờ khắp trên trời dưới biển?

Đường Xuân Thanh

Theo tôi vấn đề này- xây phố người Hoa- cần có sự can thiệp của cơ quan quản lý quy hoạch đô thị. Như trong trường hợp xây dựng Đông Đô Đại Phố của công ty Becamex nếu không được cấp giấy phép thì không thể nào công ty tiến hành dự án được. Dù hiện nay và sắp tới đây sẽ có nhiều người Trung Quốc vào Việt Nam và hiện tại có một bộ phận không nhỏ người Hoa sống tại nước ta, tôi không thấy có lý do gì xác đáng để nói rằng cần phải xây dựng một khu phố riêng cho họ.

Thứ nhất về lối sống, cách sinh hoạt của người Trung Quốc có nhiều điểm tương đồng với chúng ta. Những người mới đến chắc chắn không gặp quá nhiều khó khăn để thích nghi, còn cộng đồng Hoa kiều vốn trước nay vẫn sống hoà đồng cùng người Việt và không có trở ngại gì.

Thứ hai xây dựng một khu phố riêng của người Hoa như vậy - và dự án do một công ty Việt Nam, và người Việt Nam thực hiện sẽ gây phản cảm đối với người dân trong nước. Bởi theo như quảng cáo về Đông Đô Đại Phố của Becamex, người dân không gốc Hoa chẳng có lý do gì mua nhà ở đây. Việc xây dựng một dự án như thế này sẽ làm người lao động gốc Hoa đến Việt Nam và cộng đồng Hoa kiều ở nước ta xa rời cộng đồng người Việt. Điều này hoàn toàn trái với văn hoá Việt Nam vốn nổi tiếng thân thiện và hoà đồng.

Điều quan trọng nhất, cần được thẳng thắn nhìn nhận là vấn đề văn hoá. Không thể phủ nhận người Trung Quốc dù ở đâu cũng có một cộng đồng rất mạnh. Và khác với nhiều cộng đồng người các nước khác, người Trung Quốc thường có xu hướng dùng văn hoá của mình lấn át người khác (có thể do họ có lợi thế người đông?), nên mới thường có khu phố Tàu ở bất cứ nơi đâu họ di cư đến, thay vì hoà nhập vào xã hội ở những nước đó.

Thêm với việc vốn văn hoá Việt Nam đã chịu nhiều ảnh hưởng của văn hoá Trung Quốc, việc tràn lan các dự án phố cho người Hoa - hoàn toàn có thể xảy ra do cộng hưởng theo dự án của Becamex - sẽ làm cho nỗ lực quảng bá và xây dựng một nền văn hoá đậm bản sắc Việt không còn ý nghĩa nữa.

Và đúng như bài báo Khi người Việt Nam xây phố riêng cho người Hoa? (VietNamNet, 29-6-2011) đã đề cập, những khu phố Tàu nếu cần nên được dựng nên bởi người Hoa, chứ không phải người Việt, theo quy luật và nhu cầu tự nhiên. Hy vọng rằng sẽ không có công ty nào theo bước Becamex và ban quản lý đô thị các địa phương cần cẩn trọng hơn trong việc cấp giấy phép cho những dự án như thế này.

(Bạn đọc: Hạnh Nguyên)