Tập Đối: Làm Câu Đối Với Từ Láy

First topic message reminder :

- Gắng chuyên cần học tập.


Xuongrong:
+ Nên tu chí làm ăn (chỉnh).
+ Đừng vội vã đầu hàng (chỉnh, nhưng chữ "đầu hàng" kém hay).
Như Khúc Tâm Tình:
- Đừng mãi miết rong chơi (chỉnh, nhưng chữ "mải miết" không hợp).
- Đừng lêu lổng rong chơi (chỉnh).
(xin lưu ý bạn về chính tả, "mải miết" chứ không phải "mãi miết").

Các bạn thực tập khá tốt, thật lòng Tuti mừng lắm.
Bây giờ chúng ta tiếp tục:

Quy tắc 3: Làm câu đối với từ láy.

Theo suy nghĩ chủ quan của Tuti, từ láy là đặc trưng của tiếng Việt. Hiếm có ngôn ngữ nào mà từ láy đa dạng, phong phú và nhiều biến thể như từ láy của tiếng Việt chúng ta.
Bạn chỉ cần gõ "từ láy" vào mục tìm kiếm của google, thì sẽ có... vô thiên lủng các bài nghiên cứu, diễn giải, hướng dẫn sử dụng từ láy. Bạn sẽ bị hoa mắt và không biết phải học như thế nào.
Tuti xin chân thành đề nghị các bạn:
- chúng ta chỉ học ở mức bình dân, đừng theo những gì hàn lâm và bác học trên mạng.
- chúng ta chỉ học những gì cơ bản nhất, mà không học tất cả như hướng dẫn trên mạng.

Với tiêu chí như vậy, Tuti xin gợi ý với các bạn:
Ta tạm chia từ láy thành 3 phần chính, láy âm, láy vần & láy cả vần lẫn âm.
* Láy âm là những từ láy phần phụ âm đầu (thơm tho, khang khác, tỉ tê...).
* Láy vần là phần láy ở các vần của từ (túy lúy, ầm ầm, lầu bầu, lảm nhảm...).
* Láy cả âm và vần: sạch sành sanh, tí tị ti, (bé) tẻo teo, bong bóng...

Tuti xin nhắc lại, từ láy tiếng Việt thì nhiều lắm và rất đa dạng. Đa dạng vì một từ láy nó không cố định mà còn thường biến thể nữa (tẻo teo --> tí tẹo, nhùng nhằng --> lằng nhằng --> bùng nhùng v.v...), nên Tuti không thể giới thiệu đầy đủ, và các bạn cũng không thể học hết được, mà chỉ qua thực tế sử dụng ngôn từ, chúng ta sẽ rút kinh nghiệm rồi bổ sung.

Khi làm câu đối gặp từ láy, xin các bạn căn cứ vào 3 gợi ý chính ở trên để tìm từ đối cho phù hợp. Tất nhiên cũng giống như từ ghép, âm cuối cùng của từ láy phải KHÁC THANH (các âm trước nó CÓ THỂ cùng thanh). Nếu có gì khó khăn, xin các bạn cứ hỏi, Tuti sẵn sàng giải đáp.
Tuti hy vọng bài tập sau đây không phải là quá khó:

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng.

Thế là Tuti lao vào... tập như điên!
Không phải trên lớp học đâu (vì trong trường học đâu có dạy làm câu đối), mà là trong thực tế sinh hoạt hàng ngày. Dù đang làm gì, ở đâu, bất cứ lúc nào, thấy cái gì gọi tên được (con gà, cây cột điện, con mương...) hoặc hễ nghe được 1 từ, 1 câu của ai đó nói ra... thì cũng tìm từ (hoặc câu) đối lại.

Lo học câu đối của Tuti
Lãng quên khúc thơ vườn Tuấn khỉ
Un cúp lại thêm ngày sôi động
Vườn Mai càng vắng buổi rộn ràng

( Bắt chước Tuti thực hành câu đối , nhờ Tuti sửa giúp nhe )

- Xin chân thành cảm ơn Tuti, đã tâm sự và chia sẽ những kinh nghiệm của mình, cho chúng tôi, những người đang tập đánh vần Thơ Đường Luật
- Tuy là đối thơ và làm thơ chưa chuẩn, nhưng… nhờ có Tuti mà bây giờ Tâm Tình đọc Thơ Đường Luật của các Bạn được hiểu hơn, biết thêm hơn về tâm huyết cũng như kỹ thuật của mỗi bài thơ, Tâm Tình không biết nói gì hơn ngoài lời cảm ơn và sự cố gắng
- Mong được học hỏi nhiều hơn nữa từ Tuti nhé. ( có bị coi là tham lam quá không nhỉ?)

- Thích học ở đâu ta cũng học

- Chăm làm khuya lắm tớ còn làm

( cái này hổng phải tự khen à nha...hihi )

Ưa chơi đi đến bạn cùng chơi

Vui
Thầy ra đề khó để thầy học
Trò làm không được thầy trò khóc

- Thích học ở đâu ta cũng học.
(câu chữa của Tuti màu xanh lá cây).

Doiuyenuong:
- Ham ăn xa thẳm tớ tìm ăn... ("xa thẳm" không đối với "ở đâu"; "tìm" không đối với "cũng").
- Ham ăn khắp chốn tớ đều ăn.

Xuongrong:
+ Ham chơi xa mấy tớ càng ham ("xa mấy" không đối với "ở đâu"; lặp chữ "chơi" mới đúng, sao bạn lặp chữ "ham"?).
- Ham chơi mọi chỗ tớ đều chơi.

Lo học câu đối của Tuti
Lãng quên khúc thơ vườn Tuấn khỉ
Un cúp lại thêm ngày sôi động
Vườn Mai càng vắng buổi rộn ràng

Bạn trình bày như thế này người ta cứ tưởng một bài thơ. Xin bạn để ý cách trình bày câu đối của Tuti:

- Lo học câu đối của Tuti;
- Lãng quên khúc thơ vườn Tuấn Khỉ. (danh từ "vườn" không đối với "của" (từ loại khác) được).

- Un cúp lại thêm ngày sôi động;
- Vườn Mai càng vắng buổi rộn ràng.

Trừ các danh từ riêng (chỉ tên, Tuti chưa hướng dẫn vì chưa đến lúc, nên bạn đối chưa đúng), và cặp chữ vườn><của, 2 cặp câu đối này tạm được coi là chỉnh!
Điều đó chứng tỏ bạn xuongrong đã có tư duy về câu đối khá tốt.
Tuti xin lưu ý bạn: world cup đừng viết thành un cúp.

Như Khúc Tâm Tình:
- Chăm làm khuya lắm tớ còn làm ("khuya lắm" không đối với "ở đâu").
(chăm làm mọi lúc tớ đều làm).

Tuti:
- Chăm học ở đâu ta cũng học;
- Thích chơi mọi chỗ nó đều chơi.

Quả thật hôm nay chấm bài cho các bạn, Tuti thấy nhẹ nhõm cả người vì các câu đối của các bạn đều gần chỉnh. Hay quá!
Tuti chỉ xin lưu ý các bạn về chính tả: khi hết câu cuối bài, các bạn hay quên dấu chấm hết. Ngay cả câu đề ra của Tuti, khi trích dẫn, có bạn cũng... bỏ quên dấu chấm câu.

KINH NGHIỆM:

Khi hướng dẫn, buộc Tuti phải phân biệt loại từ (danh - động - tính - số từ), bằng - trắc cùng một số quy định khác nên đọc nghe có vẻ rối rắm. Nhưng thực ra, các câu đề ra của Tuti đều là những câu thông thường hàng ngày ai cũng có thể nói được. Vậy khi làm bài tập các bạn đừng nên tìm từ ngữ khó khăn ở đâu xa xôi, mà chỉ tìm kiếm ngay trong ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày là có thể... lượm được câu đối trong đó.

Tuti mong các bạn có bài tập tốt với câu:

- Mỗi ngày học tí, lâu thành giỏi.

-Mừng quá làm nhiều tiến tới hay.

-Hàng tháng hành nhiều sẻ hóa tài.

- Mỗi ngày học tí, lâu thành giỏi.

+ Hàng tháng làm thêm , sẽ vượt mau

Làm thơ Đường luật sao khó quá .
Xem bóng đá Vua rõ say mê .
( hai câu thực hành thêm không thuộc chủ đề , Tuti chịu khó chút nhe )

Vào tập đối, mong thầy chỉ dạy tận tình!

- Mỗi ngày học tí, lâu thành giỏi.

- Từng bữa rèn dần, chậm hóa hay.


Thầy ghi em mấy điểm đây?

- Mỗi ngày học tí, lâu thành giỏi.


Quãng Nhã:
-Mừng quá làm nhiều tiến tới hay.(S, "mừng quá" không đối với "mỗi ngày"; "tiến tới" là từ ghép, không đối với 2 từ đơn "lâu" & "thành").

-Hàng tháng hành nhiều sẻ hóa tài.(Chỉnh, nhưng... kém hay bởi: "sẽ" (bạn viết sai thành "sẻ") không đối với "lâu"; chữ "hành" và chữ "hoá" hơi gượng).

Xuongrong:
+ Hàng tháng làm thêm , sẽ vượt mau (Chỉnh, nhưng "sẽ" không đối "lâu").

Tâm Hoa:
- Từng bữa rèn dần, chậm hóa hay. (Chỉnh, nhưng "hoá" ở đây không hợp, nếu là "vẫn" thì đạt hơn).

Như Khúc Tâm Tình:
- Hôm sớm đọc nhiều chậm sẽ nhanh. (Chỉnh, nhưng "hôm" không đối "mỗi"; "nhanh" đối được với "giỏi" nhưng không sắc).

Menthuong:
Hàng tháng rèn chăm, mãi hoá tài (Chỉnh, nhưng nếu đổi "hoá" thành "sẽ" thì hay hơn nhiều).
Câu đối này hay nhất của lần thực tập này!


Tuti:
- Mỗi ngày học tí, lâu thành giỏi;
- Từng buổi rèn thêm, mãi sẽ tài.

Xin lưu ý các bạn:

Trong câu ra có dấu câu (chấm, phảy...) thì câu đối cũng phải có dấu tương tự ở đúng vị trí. Chỉ riêng dấu "?" thì có thể hoán đổi với dấu "!".

Tuti rất mừng vì các bạn đối lần này rất khá!

Tuti mời các bạn... trổ tài:

- Tài giỏi là do chăm chỉ cả.

THAM KHẢO:

Ở miền Bắc thời xưa, khi trong nhà có người già qua đời, bàn thờ luôn có đôi câu đối. Những câu đối ấy thường là "xin" từ các bậc túc nho.
Nhà nọ có ông bố chồng vừa mất, cô con dâu hiếu thảo cầm một cơi trầu đầy đặn sang gặp cụ tiên chỉ làng Yên Đổ (Nguyễn Khuyến) bẩm:

- Thưa cụ, ông nhà con(*) vừa mãn phần theo về với tổ tiên, con kiếm cơi trầu sang biếu cụ để xin cụ đôi câu đối về thờ ông con.

Cụ Tam nguyên Yên Đổ chẳng mất công lâu, đọc liền:

- Kiếm một cơi trầu sang biếu cụ;
- Xin đôi câu đối để thờ ông.

Rõ ràng đôi câu đối là do chị nhà kia tự làm đấy chứ, cụ Tam nguyên chỉ... đọc lại thôi.
Tuti rất sướng khi đọc những giai thoại như thế.
------------------
(*) Cách xưng hô của người miền Bắc.

- Tài giỏi là do chăm chỉ cả.

+ Nhớ thương cứ mãi mỏi mòn theo

- Tài giỏi là do chăm chỉ cả;

Đẹp xinh bởi tại mẹ cha già.

Tuti đã viết:

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng.
.

Cụ đứng vuốt râu bạc phơ phơ

Tuti đã viết:

- Từ buổi em đi lòng trống trải.
.

Quanh năm anh đợi dạ phân vân.

Tuti đã viết:

- Còn kém nên còn chăm chỉ học.
.

Vẫn lười nên vẫn miệt mài chơi.

Tuti đã viết:

- Có chí thì nên, nên quyết chí.
.

Mang tâm gắng luyện, luyện thành tâm ( hoặc em đổi thành :từ tâm , chính tâm có được không ạ?)

Tuti đã viết:

- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết.
.

Mãi xem mãi vẫn thiếu tinh tường.

Tuti đã viết:

- Người xấu liều chơi hóa xấu chơi

Sức tài chịu học thành tài học
(Các bác cho em hỏi nếu em đổi chữ học thành chữ dạy thì có được không ạ? Em cứ phân vân là từ: " tài dạy" có phải là danh từ không)

Tuti đã viết:

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới

Xông đến thành công để bước lên.
( Nếu em thay từ "để" thành từ "với" thì có được không ạ?).

Tuti đã viết:

- Thích học ở đâu ta cũng học

Ham yêu khắp chốn bác đều yêu.

Tuti đã viết:

- Mỗi ngày học tí lâu thành giỏi

Từng buổi làm thêm sớm được giàu.

Gửi bạn Mai Hoa:

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng;
- Cụ đứng vuốt râu bạc phơ phơ.

Chữ "phơ" đầu phạm luật bằng trắc. Ở vị trí đó, phải là chữ mang thanh trắc mới đúng.

- Từ buổi em đi lòng trống trải;
- Quanh năm anh đợi dạ phân vân. CHỈNH.

- Còn kém nên còn chăm chỉ học;
- Vẫn lười nên vẫn miệt mài chơi.

CHỈNH, nhưng ý không hay. Và bị trùng chữ "nên" ở câu xuất.

- Có chí thì nên, nên quyết chí;
- Mang tâm gắng luyện, luyện thành tâm.

CHỈNH, nhưng chữ "mang" không hay. Tuy nhiên, dùng chữ "thành tâm" để đối "quyết chí" thì lại rất hay!

- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết;
- Mãi xem mãi vẫn thiếu tinh tường.

Không chỉnh! "Tinh tường" là từ láy âm, không đối được từ ghép "hiểu + biết". Chữ "mãi" không hay.

- Người xấu liều chơi hóa xấu chơi;
- Sức tài chịu học thành tài học.

Câu này tối nghĩa bạn ạ. Ngay cả đổi "học" thành "dạy" cũng thế thôi.

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới;
- Xông tới thành công để bước lên.

Câu đối bị gượng ép bạn ơi. Chữ có thể chỉnh, nhưng 1 câu đối không chỉ có chữ, mà còn phải có ý nữa. Bạn đồng ý không?

- Thích học ở đâu ta cũng học;
- Ham yêu khắp chốn bác đều yêu.

Chữ chỉnh! Nhưng bác nào mà yêu khiếp thế?

- Mỗi ngày học tí lâu thành giỏi;
- Từng buổi làm thêm sớm được giàu.

Chữ chỉnh nhưng ý kém.

Tóm lại, bạn làm câu đối khá tốt, Tuti đề nghị bạn chuyển sang bài 6:

Bài 6: Làm câu đối có gieo vần:
https://nhatchimai.forum-viet.com/forum-f96/topic-t1961.htm

Bài 7: Quy tắc “Chữ thứ hai”:
https://nhatchimai.forum-viet.com/forum-f96/topic-t1961.htm

Em cám ơn bác !Và em rất cảm động vì bác đã chấm kỹ từng câu cho em và vì bác đã cho em vượt cách hai bài nữa! Em sẽ cố gắng để sớm hoàn thành các bài tập.
Trong bài học này còn một bài tập nữa, em đã nghĩ ra từ hôm thứ sáu, nhưng vì vội về nên em chưa post được, hôm nay em xin đối nốt ạ.

Tuti đã viết:

- Tài giỏi là do chăm chỉ cả.

Tan hoang cũng bởi nhiễu nhương mà.