Tập Đối: Làm Câu Đối Với Từ Láy

- Gắng chuyên cần học tập.


Xuongrong:
+ Nên tu chí làm ăn (chỉnh).
+ Đừng vội vã đầu hàng (chỉnh, nhưng chữ "đầu hàng" kém hay).
Như Khúc Tâm Tình:
- Đừng mãi miết rong chơi (chỉnh, nhưng chữ "mải miết" không hợp).
- Đừng lêu lổng rong chơi (chỉnh).
(xin lưu ý bạn về chính tả, "mải miết" chứ không phải "mãi miết").

Các bạn thực tập khá tốt, thật lòng Tuti mừng lắm.
Bây giờ chúng ta tiếp tục:

Quy tắc 3: Làm câu đối với từ láy.

Theo suy nghĩ chủ quan của Tuti, từ láy là đặc trưng của tiếng Việt. Hiếm có ngôn ngữ nào mà từ láy đa dạng, phong phú và nhiều biến thể như từ láy của tiếng Việt chúng ta.
Bạn chỉ cần gõ "từ láy" vào mục tìm kiếm của google, thì sẽ có... vô thiên lủng các bài nghiên cứu, diễn giải, hướng dẫn sử dụng từ láy. Bạn sẽ bị hoa mắt và không biết phải học như thế nào.
Tuti xin chân thành đề nghị các bạn:
- chúng ta chỉ học ở mức bình dân, đừng theo những gì hàn lâm và bác học trên mạng.
- chúng ta chỉ học những gì cơ bản nhất, mà không học tất cả như hướng dẫn trên mạng.

Với tiêu chí như vậy, Tuti xin gợi ý với các bạn:
Ta tạm chia từ láy thành 3 phần chính, láy âm, láy vần & láy cả vần lẫn âm.
* Láy âm là những từ láy phần phụ âm đầu (thơm tho, khang khác, tỉ tê...).
* Láy vần là phần láy ở các vần của từ (túy lúy, ầm ầm, lầu bầu, lảm nhảm...).
* Láy cả âm và vần: sạch sành sanh, tí tị ti, (bé) tẻo teo, bong bóng...

Tuti xin nhắc lại, từ láy tiếng Việt thì nhiều lắm và rất đa dạng. Đa dạng vì một từ láy nó không cố định mà còn thường biến thể nữa (tẻo teo --> tí tẹo, nhùng nhằng --> lằng nhằng --> bùng nhùng v.v...), nên Tuti không thể giới thiệu đầy đủ, và các bạn cũng không thể học hết được, mà chỉ qua thực tế sử dụng ngôn từ, chúng ta sẽ rút kinh nghiệm rồi bổ sung.

Khi làm câu đối gặp từ láy, xin các bạn căn cứ vào 3 gợi ý chính ở trên để tìm từ đối cho phù hợp. Tất nhiên cũng giống như từ ghép, âm cuối cùng của từ láy phải KHÁC THANH (các âm trước nó CÓ THỂ cùng thanh). Nếu có gì khó khăn, xin các bạn cứ hỏi, Tuti sẵn sàng giải đáp.
Tuti hy vọng bài tập sau đây không phải là quá khó:

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng.

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng.

+ Anh đứng dõi nhìn dạ lâng lâng
+ Anh đứng vững tay sóng chập chùng

Tuti đã viết:

Như Khúc Tâm Tình đã viết:

Ngoài kia ve ngân nga... phượng đỏ đến cháy lòng...Bao nhiêu cảm xúc xưa cũ lại tràn về.

Cảm ơn Như Khúc Tâm Tình đã... tâm tình.
Mấy câu này của Tâm Tình khiến Tuti nhớ lại bài thơ Tuti tặng "người ấy" hồi còn học phổ thông.
Đây là mấy câu trong... món quà ấy:

Tháng Năm hoa phượng đỏ tươi
Thắp hồng thêm ánh mắt ai ngập ngừng.

Cảm ơn Bạn!
Tháng năm, hoa phượng, và nỗi nhớ.... không phai

- Em ngồi hong tóc hương thoang thoảng.
(trong câu này, "hong" là động từ, "tóc" là danh từ)

Xuongrong:
+ Anh đứng dõi nhìn dạ lâng lâng (s, "dõi nhìn" là động từ ghép).
+ Anh đứng vững tay sóng chập chùng (s, "vững" không phải động từ. Câu này bị lạc đề).

Như Khúc Tâm Tình:
- Anh đến bên thềm thấy thương thương.(s, "bên" không phải động từ).
- Anh đứng bên thềm dạ vấn vương.(cũng thế).

Xin mời hai bạn thử sức với câu sau:

- Từ buổi em đi lòng trống trải.
(xin lưu ý các bạn, từ đây trở đi, chúng ta sẽ chỉ thực tập với câu 7 chữ cho đến khi thành thục).

- Từ buổi em đi lòng trống trải (ở đây "buổi" là danh từ).

Xuongrong:
+ Suốt xuân anh đợi dạ xốn xang (chỉnh, nhưng nếu đổi "Xuân" thành "ngày" thì hay hơn).
+ Đêm dài anh nhớ giấc chập chờn (sai, vì "dài" là tính từ, không thể đối với danh từ "buổi").
+ Đêm dài anh thức giấc chập chờn (cũng thế).

Như Khúc Tâm Tình:
- Thu về anh đếm lá đơn côi (sai, "về" là động từ không thể đối với danh từ "buổi", "đơn côi" không phải từ láy).
- Hoài mong anh giữ chút hương nồng (sai, "mong" là động từ. "Hương nồng" không phải từ láy).

Mời các bạn tập tiếp:

- Còn kém nên còn chăm chỉ học.

Như Khúc Tâm Tình đã viết:

Xin hỏi Tuti một chút:
Khi đối từ láy có nhất định phải
- âm đối âm,
- vần đối vần,
- cả âm và vần phải đối đủ âm, vần
Hay xê xích có được không?

VD: thoang thoảng= vấn vương

Vâng, đúng là THEO NGUYÊN TẮC THÌ KHÔNG CÓ XÊ XÍCH gì cả.
Nhưng chính vì cái nguyên tắc cứng ngắc đã "giết chết" bao nhiêu tứ thơ hay nên từ lâu người ta đã... xê xích, du di rất nhiều.
Thế nên, khi sử dụng từ láy để đối, các bạn cứ việc... thoáng (xê xích, du di...) thoải mái trong "kho" từ láy.
Về nguyên tắc thì phải dùng "dửng dưng" (thí dụ) để đối với "thoang thoảng", nhưng các bạn có thể dùng các từ khác (đậm đà, nhạt nhòa...), nhưng phải nhớ âm cuối của từ láy BẮT BUỘC phải khác thanh.
Tất cả các nguyên tắc cứng nhắc đều... "bóp chết" sự sáng tạo.

- Còn kém nên còn chăm chỉ học.

+ Gắng lên rồi sẽ nghỉ ngơi chơi
+ Giỏi giang chẳng phải miệt mài làm

- Còn kém nên còn chăm chỉ học.


Xuongrong:
+ Gắng lên rồi sẽ nghỉ ngơi chơi
+ Giỏi giang chẳng phải miệt mài làm

Như Khúc Tâm Tình:
- Thông minh dành để thông thạo hành (từ loại và luật bằng-trắc đều không đúng).

Thưa hai bạn, trong câu ra của Tuti có 2 chữ "còn" (thanh bằng), vậy trong câu đối của các bạn cũng phải có... 2 chữ cùng âm (thanh trắc) để đối đúng vị trí.
Chẳng hạn:

- Còn kém nên còn chăm chỉ học; (chăm chỉ là từ láy âm)
+ Hết hay thì hết tận tình xem (phim hay truyện gì đó). Hoặc:
+ Vẫn nghèo đành vẫn cố công làm.
v.v...

Tuti mong hai bạn thành công với câu sau:

- Có chí thì nên, nên quyết chí.
=================================
Gửi Như Khúc Tâm Tình:
Đã xác định quyết tâm học thì cũng xác định luôn là PHẢI KIÊN TRÌ, vậy thôi. Tuti xin hứa sẽ nhiệt tình hết mình, trừ khi chính các bạn bảo thôi.

Chủ đề Tập đối nầy QN rất thích
Bao lần tìm kiếm mà không gặp
Nay đọc và biết được nhiều điều hay

Ơn bạn
(cho thí sinh tự do nộp bài với)
Thơ đường luật khó có ai hay
Đối luật đều nghiêm khó giải bày
Học đối Tuti chỉ rất kỷ
Siêng năng học tập gắng hăng say
Lò mò lững thửng như đi tối
Tiến tới ung dung tựa bước ngày
Bởi khó cho nên ta quyết chí
Không hay có dở cứ đăng bài.

- Có chí thì nên, nên quyết chí.

Như Khúc Tâm Tình:

- Tìm thầy học đạo, đạo làm người (chữ cuối cùng phải là chữ "thầy" mới đúng, nhưng câu đối vẫn sai vì "học" là động từ, không thể đối với "thì", "đạo" là danh từ không thể đối với "nên").
- Tầm sư học đạo, đạo làm sư. (sai từ loại).

Xuongrong:

+ làm người phải học, học không ngừng. (s)
+ nuôi con rất khổ , khổ mà vui.(s).

Các bạn thân mến.
Qua mấy câu thực tập đối 7 chữ vừa rồi, Tuti nhận thấy các bạn CHƯA NẮM VỮNG kỹ thuật câu đối.
Lỗi mà các bạn hay mắc phải là:
- nhầm lẫn từ loại;
- chọn chữ khó hiểu; và:
- phạm luật bằng-trắc.

Xin các bạn chú ý phần lý thuyết:
- đối cùng từ loại (danh từ đối danh từ, động từ đối động từ, tính từ đối tính từ, số từ đối số từ v.v..., nhưng PHẢI KHÁC THANH (bằng-trắc). Các từ loại khác như có, không, nên, thì, là, mà v.v..., thì chọn tự do nhưng gần nghĩa hoặc ngược nghĩa với nhau);
- trong câu có nhiều chữ đồng âm thì khi đối cũng PHẢI chọn chữ đồng âm-khác thanh để đối đúng vị trí.

Tuti xin các bạn cùng rút kinh nghiệm từ câu thực tập mới nhất:

- Có chí thì nên, nên quyết chí.

Câu này có 2 chữ "chí" (danh từ) và 2 chữ "nên" (loại khác), các bạn phải chọn 2 chữ danh từ và 2 chữ loại khác cùng âm-khác thanh để đối:

Thí dụ:

- Không tài đành chịu, chịu thua tài (1).

hoặc:

- Còn gan phải cố, cố thi gan (2).

Đối được như thế mới là câu đối chỉnh.
Cả 2 câu đối đều hay, nhưng câu 2 sẽ được đánh giá cao hơn vì người đối tỏ rõ quyết tâm vươn tới, không như câu 1, mang ý... dừng bước.

Xin các bạn hiểu cho, mỗi lần rút kinh nghiệm như thế này tức là các bạn đang học, các bạn không phiền lòng gì chứ?

Bây giờ chúng ta cùng tập với câu:

- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết.

Hay đấy !...Cho tui nộp đơn học với nghe " Anh thầy " Tuti ươi....! hơ hơ....


Bây giờ chúng ta cùng tập với câu:

- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết.
<<>><<>><<>><<>>

- Muốn xem, muốn mãi thấy càng hay.

...Thủ tục đầu tiên nhé " Thầy ". Đừng có la học trò ngang như cua nhé !

Tuti đã viết:
Xin các bạn hiểu cho, mỗi lần rút kinh nghiệm như thế này tức là các bạn đang học,
Vâng!
các bạn không phiền lòng gì chứ?
Không, thật lòng rất mong được sự chỉ dẫn tận tình của Tuti mà


- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết

- Nhác xem nhác đọc thiếu chiều sâu

Tới đây thì TT bí rồi nhưng TT vẫn theo dõi bài học của TuTi đều đó nha.

ThachThao đã viết:

Tới đây thì TT bí rồi nhưng TT vẫn theo dõi bài học của TuTi đều đó nha.

ThachThao cứ theo dõi... cả Tuti luôn cũng được mà.
Nhưng sao lại bí?

TT tìm từ để làm bài tập nhưng tìm hoài không ra nên dẹp ý mà.

ThachThao đã viết:

TT tìm từ để làm bài tập nhưng tìm hoài không ra nên dẹp ý mà.

Tuti không tin một người từng viết blog rất hay như ThachThao mà... bí từ.
Cố gắng bổ sung kiến thức thì cũng tốt chứ sao?

o]]Hi hi...Cám ơn Thầy ! Thật trò này có theo dõi " chui " ngay từ đầu rồi ạh !
- Nhưng mờ , cũng chưa nắm hết căn bản của nó cho lắm. Càng xem càng thấy thú vị. Nên muốn chuyển thông điệp đó tới thầy đóa ạh !

Àh xin thầy cho trò sửa bài được chứ ạh ? Nếu sai xin thầy chỉ sửa tiếp ok ? hì hì...[/i]

(- Càng học càng thêm nhiều hiểu biết)
- Muốn xem muốn mãi thấy càng hay.

Sửa :

- Muốn xem muốn mãi thấy điều hay ...

.........Nhưng vầy có được chưa ạh ? mời thầy uống cafe nha...

xuongrong đã viết:

Cảm ơn Tuti rất nhiều , những bài sửa như thế này đã làm cho XR thêm " sáng mắt , sáng lòng " . Đúng khó thật ! Nhưng sẽ cố gắng hết sức , xin Tuti chớ nãn vì học trò tuổi cũng đã cao , tiếp thu hơi chậm chạp , câu từ trôi dần theo năm tháng .
XR

Được rồi, xin bạn cứ yên tâm... học.
Còn chuyện... tuổi cao? Tuổi cao mà chịu học là bạn đang làm gương cho con cháu đấy.
Nhưng có lẽ tuổi bạn chưa cao bằng tuổi Tuti đâu.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Xin mời các bạn, chúng ta tiếp tục:

- Tuổi cao chịu học thành cao học.

Tôi thì tịt mù khoản này song góp thế này:

Làm kỹ không bằng hoá Kỹ sư!

- Tuổi cao chịu học thành cao học

- Mò mải trò chơi hóa mải chơi

- Còn sai còn mong được sửa sai

- Tuổi cao chịu học thành cao học

<<>><<>><<>><<>>

- Niên thiếu bất tài sẽ thiếu tài

........Chắc sai ròy....huhu....( nghĩ mãi chẳng ra...)

- Tuổi cao chịu học thành cao học
- Còn nhỏ ham chơi sẽ đứng đường.

- Tuổi cao chịu học thành cao học.

* Menthuong:
- Làm kỹ không bằng hóa kỹ sư.

* Như Khúc Tâm Tình:
- Mò mải trò chơi hóa mải chơi.
- Còn sai còn mong được sửa sai.

* Doiuyenuong:
- Niên thiếu bất tài sẽ thiếu tài.

* Xuongrong:
- Còn trẻ không chăm mãi trẻ con.

* ThachThao:
- Còn nhỏ ham chơi sẽ đứng đường.

Tuti mời các bạn cùng phân tích câu ra:

- Tuổi cao chịu học thành cao học.

Câu này có 2 chữ "cao" và 2 chữ "học". Trong đó:
* tuổi = danh từ;
* cao (1) = tính từ;
* học (1) = động từ;
* cao học = danh từ ghép đơn lập;
* chịu & thành = loại từ khác.

Từ đây cho thấy, tất cả các bài tập của các bạn đều... không đúng.
Tuti xin gợi ý 1 đáp án:

- Tuổi cao chịu học thành cao học (một cách chơi chữ "cao" & "học" rất hay!);

- Người xấu liều chơi hóa xấu chơi (chơi chữ "xấu" & "chơi" cũng không kém).

Tuti mong các bạn cố gắng với câu sau:

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

Sau đó Tuti sẽ có nhiều điều chia sẻ cùng các bạn.

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

<<>><<>><<>>

- Nhìn thấu tương lai quyết thắng thua.

....... hì hì ...chuyến này ...bị phạt nữa ...huhu...

Thế mà bảo là không khó!

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

+ Lùi bước gian nan sẽ không thành
+ Kiên định trung thành vượt hiểm nguy

( cứ mạnh dạn cho Tuti sửa mới nhớ lâu được , phải nói là khó ghê nơi ....)

Tuti đã viết:

Tuti mong các bạn cố gắng với câu sau:

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

Chẳng ngại gian nan ắt thành công

(chữ "chẳng" và "thành"?)

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới;
Trong đó:

- Vượt & vươn = động từ;
- qua & tới = thể loại khác (trạng ngữ bổ nghĩa cho "vượt" & "vươn");
- cùng = thể loại khác;
- trở ngại = danh từ ghép đơn lập;

Doiuyenuong:
- Nhìn thấu tương lai quyết thắng thua. Không chỉnh vì "thắng thua" là từ ghép đơn lập. Nếu bạn thay bằng "tiến lên" thì câu này chỉnh rồi. Tiếc quá!

Như Khúc Tâm Tình:
- Chùn bước thành công sẽ dở dang. Không chỉnh vì: "chùn bước" là động từ ghép đơn lập; "thành công" là danh từ ghép đơn lập; "dở dang" là tính từ ghép đơn lập.

ThachThao:
- Thế mà bảo là không khó! Tuti có bảo không khó bao giờ đâu?

Xuongrong:
+ Lùi bước gian nan sẽ không thành. Sai tương tự câu của Như Khúc Tâm Tình;
+ Kiên định trung thành vượt hiểm nguy (cũng thế, và bạn dùng lại chữ "vượt" của câu ra).
(cứ mạnh dạn cho Tuti sửa mới nhớ lâu được). Bạn nói đúng!

Đây là 1 trong số vài đáp án của Tuti:
- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới;
- San phẳng chông gai quyết tiến lên.

Tuti xin có đôi lời tâm sự:

Tuti rất cảm động khi thấy các bạn quyết tâm học.
Như vậy là chúng ta mới học được khoảng 2 tuần, quá ngắn để các bạn có thể đối cho chỉnh với câu 7 chữ. Ngày xưa Tuti mất 1 năm để đạt được điều này.
Tuti có một vài kinh nghiệm học làm câu đối:
Tuti MÊ câu đối ngay từ khi lớp học 6 (cuối thập niên 1960). Hồi ấy Tuti học văn không giỏi (tập làm văn gặp hôm nào thầy dễ tính thì được điểm 6), nhưng không hiểu sao lại mê câu đối không chịu được. Và rất sung sướng khi đọc trong sách những câu đối của cụ Tam nguyên Yên Đổ Nguyễn Khuyến, Bà Huyện Thanh Quan, Bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương, Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm...
Thế là Tuti lao vào... tập như điên!
Không phải trên lớp học đâu (vì trong trường học đâu có dạy làm câu đối), mà là trong thực tế sinh hoạt hàng ngày. Dù đang làm gì, ở đâu, bất cứ lúc nào, thấy cái gì gọi tên được (con gà, cây cột điện, con mương...) hoặc hễ nghe được 1 từ, 1 câu của ai đó nói ra... thì cũng tìm từ (hoặc câu) đối lại.
Mãi rồi thành quen!
Đến nỗi Tuti đã từng bị... "ông già" đập cho một trận vì để cháy nồi cơm, khi ông quát:
- Hình như cơm khét.
Thay vì chạy đi dập lửa bếp, Tuti lại nói to:
- Không phải cháo khê.

Quả là câu đối khá chỉnh, nhưng... trận đòn đau còn chỉnh hơn nhiều.

Tuti "tám" chuyện vui (có thật) là muốn khẳng định lại với các bạn, học làm câu đối KHÔNG DỄ, nhưng không có nghĩa là không học được.
Tuti nghĩ, nếu trong 3 tháng mà các bạn RÀNH VỀ CÂU ĐỐI là hơi nhanh. Ít nhất là cũng nhanh gấp 4 lần so với Tuti hồi đó.

Tuti xin các bạn không chỉ tập trên mạng, mà hãy tập thường xuyên ở nhà.
Chẳng hạn bạn nghe bà hàng xóm nói với ai đó "Cháu đã về", thì lập tức bạn đối ngay "Con vừa tới" (tất nhiên là không phải đọc cho bà hàng xóm nghe làm gì).

Tuti chúc các bạn thành công với câu:

- Thích học ở đâu ta cũng học.

menthuong đã viết:

Tuti đã viết:

Tuti mong các bạn cố gắng với câu sau:

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

Chẳng ngại gian nan ắt thành công

(chữ "chẳng" và "thành"?)

Vấn đề không phải ở chữ "vượt" và chữ "vươn", nên bạn không phải chú trọng đến chữ "chẳng" và "thành" làm gì.
Câu này sai ở chữ "thành công" (từ ghép) không thể đối với "vươn tới" (hai từ đơn). Hơn nữa bạn đã dùng lại chữ "ngại" đã có ở câu ra.

Thích học ở đâu ta cũng học.

+ Ham chơi xa mấy tớ càng ham

Tuti đã viết:

menthuong đã viết:

Tuti đã viết:

Tuti mong các bạn cố gắng với câu sau:

- Vượt qua trở ngại cùng vươn tới.

Chẳng ngại gian nan ắt thành công

(chữ "chẳng" và "thành"?)

Vấn đề không phải ở chữ "vượt" và chữ "vươn", nên bạn không phải chú trọng đến chữ "chẳng" và "thành" làm gì.
Câu này sai ở chữ "thành công" (từ ghép) không thể đối với "vươn tới" (hai từ đơn). Hơn nữa bạn đã dùng lại chữ "ngại" đã có ở câu ra.

Thé mà tui cứ tưởng mình "siêu" lắm, chắc được điểm 10. Thôi mang gậy về nghĩ lại/ Cám ơn!