Thái Lan bất an trước ảnh hưởng của Trung Quốc

Thái Lan bất an trước ảnh hưởng của Trung Quốc

Tác giả: Richard S. Ehrlich

Những người khách đến dự một bữa tiệc sinh nhật ở Thái Lan vui vẻ chúc tụng cho tới khi chủ đề Trung Quốc xuất hiện, một số người đột nhiên trở nên buồn bã và lo lắng.

"Người dân ở Thái đang lo lắng", một cựu quan chức ngoại giao đặt ly rượu vang xuống bàn và nói. "Nền kinh tế của Trung Quốc quá lớn, và chúng tôi thì quá nhỏ, rằng chúng tôi không thể cạnh tranh với tất cả mọi thứ của Trung Quốc bán ra ở đây. Điều này đặc biệt đáng lo ngại với S.M.E (các DN vừa và nhỏ) của Thái", ông nói tới các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

"Trung Quốc sẽ sở hữu chúng tôi", một người phiên dịch chính thức cho các nhà lãnh đạo chính phủ cho biết, bà bày tỏ sự giận dữ của mình về ảnh hưởng ngày càng lớn và nhanh chóng của Bắc Kinh với nền kinh tế Bangkok. "Dĩ nhiên, Trung Quốc cũng sẽ sở hữu Mỹ, nhưng nền kinh tế của họ quá lớn, họ có thể nói với Bắc Kinh rằng, họ sẽ không trả mọi khoản tiền nợ, và họ không thể làm bất cứ điều gì về việc này. Nhưng Thái Lan thì nhỏ, chúng tôi không thể nói không với Bắc Kinh. Thái Lan sẽ giống như một nước lệ thuộc của Trung Quốc", bà nhấn mạnh.

Các công ty Mỹ cũng đang cố gắng tìm cách cạnh tranh ở một khu vực nơi có nhiều ảnh hưởng ngôn ngữ và di sản cổ xưa từ Trung Quốc, đem lại cho Trung Quốc một số lợi thế so với Mỹ. Khả năng của Trung Quốc trong việc bán thực phẩm, hàng hóa gia dụng và các vật dụng khác ở mức giá thấp hơn so với các nhà sản xuất Thái Lan cũng làm hài lòng khách hàng tại quốc gia Đông Nam Á này.

Đồng thời, Bắc Kinh cũng đang gia tăng ảnh hưởng quân sự và văn hóa tại Thái Lan, cố gắng "cách ly" Bangkok khỏi Washington và các chính phủ nước ngoài khác trong khi mở rộng tầm với xuống phía nam của Trung Quốc.

Người di cư Trung Quốc định cư ở Thái Lan nhiều thế hệ, họ tới đây qua Lào hay vượt sông Mekong, hoặc thường xuyên hơn là bằng đường biển (từ các khu vực ven biển đông nam Trung Quốc tới Bangkok). Thế hệ con cháu người Trung Quốc định cư ở Thái, giờ đây đã giành được những vị trí cao trong chính trị, kinh tế, quân sự và văn hóa của Thái Lan.

Ngày nay, những gương mặt, thời trang và biểu tượng Trung Quốc xuất hiện trong các chương trình quảng cáo và văn hóa pop ở Thái như biểu trưng của sự thành công tài chính. Nhiều người Thái tỏ ra ngưỡng mộ người Trung Quốc vì việc giáo dục con cái họ trong "các trường Trung Quốc" ở Thái Lan, cách đoàn kết cả gia đình và làm việc chăm chỉ nhưng một đội ngũ thực sự.

Hôm 5/8, Quốc hội Thái Lan đã bầu bà Yingluck Shinawatra làm nữ Thủ tướng đầu tiên của nước này. Bà dường như hăm hở cho phép Trung Quốc xây dựng đường sắt cao tốc trên năm tuyến đường chính ở khắp Thái Lan để thay thế hệ thống đường sắt đổ nát, hay xảy ra tai nạn của nước này.

Tuyến đường sắt đầu tiên dài 615km sẽ nối Bangkok với Nong Khai - thị trấn biên giới phía bắc, nơi có sẵn một cây cầu đường sắt bắc qua sông Mekong tới Vientiane, thủ đô của Lào, một quốc gia nằm giữa Thái Lan và Trung Quốc. Các dự án đường sắt của Trung Quốc có thể mất cả một thập niên hay nhiều hơn nữa để hoàn thành, nhưng sự hội nhập của Thái Lan với Trung Quốc sẽ tăng cường gấp bội.

Tuy vậy, vụ va chạm ở Trung Quốc hồi cuối tháng 7 giữa hai tàu đầu đạn, làm ít nhất 39 người thiệt mạng, đã khiến một số người Thái lo ngại về khả năng xây dựng đường sắt an toàn của Bắc Kinh.

Đi vòng tránh thuế

Trong tháng 1, các nhà đầu tư Trung Quốc đã bắt đầu xây dựng một Khu liên hợp Thành phố Trung Quốc trị giá 1,5 tỉ USD gần Bangkok, có thể sử dụng hơn 70.000 công dân Trung Quốc. Họ có thể nhập khẩu các linh kiện từ Trung Quốc, sản xuất thành phẩm trên lãnh thổ Thái Lan và xuất khẩu tới nơi nào đó dưới mác "made in Thailand" mà không phải chịu một số mức thuế đắt đỏ mà các sản phẩm "made in China" phải trả. Người Trung Quốc sẽ có thể còn bán quần áo, hàng gia dụng và các loại hàng hóa khác của khu liên hợp với người dân Thái mà không phải đóng thuế.

"Ngoài những cơ hội kinh doanh ở Thái Lan, các nhà xuất khẩu Trung Quốc có thể còn quảng bá sản phẩm của họ với các thị trường phát triển như EU và Mỹ thông qua dự án này", tờ Nhật báo Trung Quốc dẫn lời Dương Phương Thụ, Chủ tịch Trung tâm xúc tiến Kinh tế và thương mại ASEAN - Trung Quốc nói.

Năm 2006, khi quân đội Thái Lan tiến hành cuộc đảo chính và lật đổ thủ tướng, Washington đã ngừng 24 triệu USD viện trợ quân sự và hạn chế các cuộc gặp cấp cao. Tuy nhiên, Bắc Kinh lại mô tả cuộc đảo chính là công việc nội bộ của Bangkok và dành 49 triệu USD cho viện trợ và tín dụng quân sự cho Thái Lan, trong khi gia tăng số lượng trao đổi học viên quân sự hai nước, thuyết phục quân đội hái tham gia cuộc diễn tập chung Lực lượng đặc nhiệm hàng năm ở quy mô nhỏ.

Các lực lượng đặc nhiệm Trung Quốc và Thái Lan đã tổ chức diễn tập chống khủng bố 15 ngày mang tên "Strike-2010" hồi tháng 10 ở thành phố Quế Lâm, Trung Quốc. Cùng tháng này, hơn 100 binh lính và sĩ quan từ đơn vị đổ bộ của Trung Quốc đã tham dự cuộc diễn tập "Blue Strike-2010" 10 ngày với các cộng sự Thái Lan, sử dụng vũ khí hạng nhẹ, thiết bị chiến đấu dưới nước, chống khủng bố...Đây là lần đầu tiên, đơn vị lính thủy đánh bộ Trung Quốc tập trận cùng quân đội nước ngoài ở nước ngoài.

Tuy nhiên, việc Trung Quốc bán vũ khí cho Thái Lan làm cho một số quan chức quân sự Thái lo lắng về sự phụ thuộc vào nguồn cung Trung Quốc. Bangkok cho rằng, thương mại với Bắc Kinh dường như quan trọng hơn nhiều so với các liên kết quân sự.

Cạnh tranh với Mỹ

"Các quan chức chính phủ và học giả của Thái đồng cảm với Mỹ khi chứng kiến sự trỗi dậy của Trung Quốc - và Mỹ sẽ bị tụt hậu, trừ phi có hành động mạnh mẽ hơn để tiếp tục thực thi các nỗ lực liên tục giải quyết các vấn đề với Thái Lan và khu vực, chứ không chỉ phải là những gì được coi là chương trình nghị sĩ của chính nước Mỹ", một bức điện tín mật từ đại sứ quán Mỹ gửi về Washington trong tháng 2/2010 có nội dung như vậy.

Bức điện tín "10BANGKOK269" có tiêu đề: "Những nỗ lực bền bỉ và thành công của Trung Quốc để tranh thủ Đông Nam Á và Thái Lan - Triển vọng và ảnh hưởng". Bức điện tín sau này bị WikiLeaks công bố. Bức điện tín cảnh báo: "Các dấu hiệu cho thấy, lịch sử quan hệ gần gũi của Mỹ với Thái Lan và khu vực đã bị thách thức trước sự trỗi dậy của Trung Quốc qua những bằng chứng hiển thị rõ những năm gần đây ở nhiều lĩnh vực, không chỉ là kinh tế mà còn ngoại giao, văn hóa, chính trị thậm chí cả một số lĩnh vực an ninh".

Đại sứ quán Mỹ thậm chí còn cảm nhận thấy sự cạnh tranh ở một mức độ ngoại giao. "Chúng tôi cũng đã nhận thấy sự gia tăng về chất lượng trong hiện diện ngoại giao Trung Quốc ở Thái Lan. Rất nhiều nhà ngoại giao Trung Quốc thông thạo tiếng Thái, dẫn đầu là Đại sứ Trung Quốc, người đã có 17 năm sự nghiệp ở đây và thường xuyên xuất hiện trên truyền hình địa phương".

Công cuộc hướng nam của Trung Quốc còn bao gồm cả hành nghề mại dâm, đánh bạc, và các hình thức khoái lạc chủ nghĩa khác. Trung Quốc gần đây đã thuê đất của Lào để xây dựng một sòng bạc lớn và xa hoa. Những khu liên hợp của Trung Quốc xây dựng còn có sân golf, nhà hàng, khách sạn, sân bay và khu mua sắm. Dự án xây dựng còn bao gồm con đường dài 46km nối sòng bạc với thị trấn Huay Xai bên bờ Mekong, giúp cho sự thịnh vượng trong khu vực. "Trước đây, ở đây chỉ có thuốc phiện và ma túy, có thể chỉ là 10 năm trước", người quản lý khách sạn nói. "Không có đường, điện, nước. Lào đang phát triển và đây là cơ hội tốt với họ".

Một số tập đoàn hàng đầu Thái Lan đang cố gắng tìm kiếm lợi nhuận bằng cách đầu tư ở Trung Quốc, hy vọng mô phỏng được bài học thành công của tập đoàn Charoen Pokphand Group, Thái Lan. Năm 1979, CP Group - là tập đoàn đa quốc gia đầu tiên đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp của Trung Quốc. Gần đây nhất, các nhà xuất khẩu nông nghiệp của Thái đã bắt đầu xuất khẩu sầu riêng, bưởi, me và các thực phẩm khác sang Trung Quốc theo một thỏa thuận ký kết trong tháng 4 về thủ tục kiểm tra hải quan với vận chuyển đường bộ.

Các dòng xe tải giờ đây có thể nối đuôi nhau từ thị trấn biên giới Chiang Khong, phía bắc Thái Lan tới tây bắc Lào ở Huay Sai, đi theo tuyến đường số 3 đến thị trấn Mohan, biên giới Lào - Trung và tiến vào tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Hành trình này thường kéo dài khoảng 5 ngày.

Trước khi thỏa thuận ký kết, xe tải phải dừng ở biên giới Thái - Lào để chuyển hàng sang các xe khác ở Lào, sau đó lại tháo dỡ và vận chuyển lần nữa ở biên giới Lào - Trung. Ngoài ra, các nhà xuất khẩu Thái Lan còn sử dụng cảng của Bangkok để vận chuyển hàng hóa theo vịnh Thái Lan và Biển Đông vào Hong Kong.

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn sản xuất lớn hơn và đa dạng hàng hóa hơn cho xuất khẩu vào Thái Lan, đe dọa các nhà sản xuất địa phương và làm bất an người tiêu dùng - những người lo lắng về những vụ nhiễm độc thực phẩm và chất độc hại trong hàng hóa của Trung Quốc.

Cơ quan quản lý Dược Thực phẩm của Thái Lan gần đây đã tăng cường kiểm tra thực phẩm đến từ Trung Quốc như kiểm tra thủy ngân, melamine, thuốc trừ sâu và các chất có hại khác.

Thụy Phương (Theo scoop)