Những cố gắng dập lửa xung đột27.06.2011, 14:23
© Photo: ru.wikipedia.orgTrung Quốc và Việt Nam đã đồng ý giải quyết các vấn đề tranh chấp lãnh thổ trên biển Nam Trung Hoa- biển Đông bằng phương tiện ngoại giao hòa bình. Đó là kết quả cuộc tham vấn diễn ra những ngày cuối tuần vừa qua tại Bắc Kinh giữa Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Đới Bỉnh Quốc và Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Hồ Xuân Sơn. Ông Hồ Xuân Sơn đã tới Bắc Kinh với tư cách đặc phái viên của Chính phủ Việt Nam.
Cuộc tham vấn mang tính chất bất thường, và được dự trù nhằm làm giảm cường độ của sự căng thẳng đã tích đọng những tuần lễ gần đây vì cuộc tranh chấp của hai quốc gia trong vùng biển Nam Trung Hoa-biển Đông. Tình hình đã bùng phát hồi cuối tháng Năm sau sự kiện trong vùng biển gần quần đảo Nam Sa. Tàu quân sự Trung Quốc đã tiến sát gần tàu nghiên cứu của Việt Nam và phá hủy những thiết bị khoa học dưới đáy biển, cắt đứt dây cáp nối thiết bị và con tàu. Tiếp theo là hàng loạt các văn kiện chính thức phản đối mà Bắc Kinh và Hà Nội đưa ra. Ngay trước khi bắt đầu cuộc tham vấn, dư luận chung có cảm tưởng rằng các bên đều dự định kiên quyết giữ lập trường của mình và không sẵn sàng đi tới nhân nhượng.
Trong khi cuộc xung đột nóng dần lên, cũng song hành những biểu hiện ngoại giao. Chẳng hạn, phát ngôn viên của cơ quan đối ngoại CHND Trung Hoa tuyên bố rằng, xảy ra tình trạng căng thẳng trên biển Nam Trung Hoa là do hành động đơn phương của một số quốc gia, làm phương hại đến chủ quyền và lợi ích hàng hải của Trung Quốc. Tuy nhiên sau đó trong các công cụ tuyên truyền chính thức của Nhà nước Trung Quốc đã bày tỏ thái độ rõ ràng hơn. Tuần trước, tờ báo tiếng Anh do Trung Quốc phát hành là tờ “Global Times” (Thời báo Hoàn cầu), đã nêu đích danh Việt Nam là nước thể hiện tham vọng chủ quyền lãnh thổ ráo riết nhất ở biển Nam Trung Hoa. Một mặt khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên biển Đông, đồng thời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu nhận định, bài viết trên “Global Times” đã làm phức tạp quan hệ giữa hai nước.
Sự việc không chỉ giới hạn bằng tuyên bố của các nhà ngoại giao. Báo chí Việt Nam đã đáp lại lời cáo buộc của phía Trung Quốc. “Các phương tiện truyền thông Trung Quốc đã bóp méo thông tin và hăm dọa nhân dân Việt Nam”, - tờ “Thanh Niên” viết. Tờ “Sài Gòn Giải Phóng” nhận định: “Trung Quốc tuyên truyền xuyên tạc sự thật và đe dọa Việt Nam”. Ở đây các quan sát viên quốc tế lưu ý rằng, xưa nay cực kỳ hãn hữu chuyện báo giới Việt Nam nêu ý kiến phê phán nước láng giềng CHND Trung Hoa một cách trực tiếp.
Vậy, điều gì đưa tới sự thay đổi có phần đột ngột và chuyển sang tranh luận công khai gay gắt như vậy? Theo chuyên viên nghiên cứu Trung Quốc, Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu Viễn Đông (Viện Hàn lâm khoa học Nga) Sergei Luzyanin, lập trường cực đoan của Trung Quốc và phản ứng mạnh của Việt Nam có liên quan với động thái của Hoa Kỳ. Trên nền căng thẳng chính trị đang gia tăng xung quanh cuộc tranh chấp lãnh thổ trên biển Nam Trung Hoa-biển Đông, Hoa Kỳ đã ký kết với Việt Nam văn bản thỏa thuận về tự do hàng hải trong khu vực. Điều đó khiến Bắc Kinh không hài lòng và đưa ra tuyên bố cáo buộc toan tính quốc tế hóa cuộc xung đột.
Chuyên viên Sergei Luzyanin nhận định: “Thậm chí sự việc cũng không hẳn là ở văn kiện thỏa thuận nói trên, mà là ở chỗ dù trực tiếp hoặc gián tiếp thì Hoa Kỳ vẫn thực sự lưu tâm đến tình trạng bùng phát của quan hệ Trung-Việt và sự chuyển hóa cuộc xung đột song phương này thành cấp độ khu vực hoặc thậm chí toàn cầu. Phải thấy điều quan trọng nhất là, căng thẳng giữa hai nước lên tới đỉnh điểm thì càng có lợi cho người Mỹ. Bởi điều đó khuyến khích các quốc gia khác trong khu vực khôi phục tinh thần bài Trung Quốc, trước hết là các nước ASEAN. Và quả thực một số quốc gia trong khối này đã lên tiếng ủng hộ Việt Nam trong cuộc tranh chấp lãnh thổ”.
Chủ tịch Tiểu ban về Đông Á và Thái Bình Dương thuộc Ủy ban đối ngoại của Thượng viện Hoa Kỳ, Thượng nghị sĩ Jim Webb gần đây đã kêu gọi Quốc hội Hoa Kỳ gây sức ép vào Trung Quốc trong những vấn đề liên quan tới biển Nam Trung Hoa-biển Đông. Cảm thấy sự hỗ trợ của người Mỹ và sẵn nuôi tham vọng về các đảo tranh chấp, Philippines tuyên bố bắt đầu sử dụng những tên gọi mới cho vùng biển này. Bây giờ người Philippines gọi biển Nam Trung Hoa-biển Đông là “biển Tây Philipines”.
Thực tế cho thấy là trong những năm gần đây, Trung Quốc đã bỏ ra không ít nỗ lực nhằm xây đắp quan hệ thân thiện với các nước Đông Nam Á. Vì vậy, hiển nhiên Bắc Kinh không muốn các nước trong khu vực này nhìn CHND Trung Hoa như là một nước lớn, hiếu chiến và không chịu nhân nhượng. Trong quá trình đàm phán, các ông Đới Bỉnh Quốc và Hồ Xuân Sơn đã nêu quan điểm của các bên, cùng kêu gọi giải quyết bất đồng thông qua con đường thương lượng hòa bình. Ngoài ra Bắc Kinh và Hà Nội đã đồng ý rằng cần có những biện pháp hữu hiệu để bảo vệ hòa bình và ổn định trên biển Nam Trung Hoa-biển Đông.
Tuy nhiên, giới quan sát viên nhận xét, đó vẫn là công việc của tương lai, bởi trong văn kiện tổng kết các cuộc tham vấn song phương không cho thấy biện pháp cụ thể nào hết.
Tiếng nói nước Nga 
Hân hạnh Chào đón Các Bạn đến với 
