Xưa Nay

Trận Bạch Đằng (Tranh Lê Năng Hiển)

Xưa Nay

Xưa nay Đại Việt với Trung Hoa
Lịch sử ngàn năm chẳng thể nhòa.
Trống giục làm quân thù bạc tóc,
Gươm khua khiến lũ giặc chờn ta. (1)
Làm ma, chớ kẻ nào làm phản! (2)
Nói đánh, đừng ai lại nói hòa! (3)
Muốn giữ âu vàng nên nhịn nhục
Cần thì ngựa đá sẽ bôn ba. (4)

(1) Trần Phu, sứ thần nhà Nguyên sau khi đi sứ Đại Việt về có viết:

Kim qua ảnh lý đan tâm khổ,
Đồng cổ thanh trung bạch phát sinh.

Nghĩa là:

Ngày thấy lập lòe giáo sắt, lòng cay đắng, khổ sở
Đêm nghe vang vọng trống đồng lo lắng, đầu bạc tóc

lúc đó Trần Phu mới 35 tuổi.

(2) Lời danh tướng Trần Bình Trọng: "Ta thà làm quỷ nước Nam, chứ không thèm làm vương đất Bắc".

(3) Thượng hoàng triệu phụ lão trong nước họp ở thềm điện Diên Hồng, ban yến và hỏi kế đánh giặc. Các phụ lão điều nói "đánh", muôn người cùng hô một tiếng, như bật ra từ một cửa miệng. (Đại Việt sử ký toàn thư).

(4) Thơ Trần Nhân Tông:

Xã tắc lưỡng hồi lao thạch mã,
Sơn hà thiên cổ điện kim âu.

nghĩa là:

Xã tắc hai phen chồn ngựa đá,
Non sông nghìn thuở vững âu vàng.