ASEAN-Trung Quốc thông qua Quy tắc hướng dẫn thực thi DOC

ASEAN-Trung Quốc thông qua Quy tắc hướng dẫn thực thi DOC

21/07/2011 | 16:37:00

Tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN-Trung Quốc diễn ra chiều 21/7 ở Bali (Indonesia), các Ngoại trưởng ASEAN và Trung Quốc đã đạt được sự nhất trí và chính thức thông qua Quy tắc hướng dẫn thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).

Phát biểu sau khi kết thúc hội nghị, Trợ lý Ngoại trưởng, Trưởng SOM Trung Quốc Lưu Chấn Dân cho biết trên cơ sở thống nhất nội dung đệ trình của các quan chức cấp cao hai bên, những người đứng đầu cơ quan ngoại giao các nước ASEAN và Trung Quốc đã chính thức thông qua các quy tắc hướng dẫn thực thi DOC.

Trước đó, tại cuộc họp SOM ASEAN - Trung Quốc, các quan chức cấp cao hai bên đã thảo luận việc thực hiện Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy việc thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC, một văn bản quan trọng ký giữa ASEAN và Trung Quốc, thể hiện cam kết chung thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hợp tác xây dựng lòng tin và giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982./.

(TTXVN/Vietnam+)

---

Toàn văn quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC

23/07/2011 - 00:32

Tái xác nhận rằng DOC là một văn kiện mang tính bước ngoặt được ký kết giữa các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc, thể hiện cam kết chung nhằm củng cố hòa bình, ổn định và tin cậy lẫn nhau, và nhằm bảo đảm một giải pháp hòa bình cho vấn đề tranh chấp biển Đông;

Thừa nhận rằng thực hiện toàn bộ và hiệu quả DOC sẽ đóng góp vào việc làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc vì hòa bình và thịnh vượng;

Những quy tắc này nhằm hướng dẫn thực hiện các hoạt động, các biện pháp và các dự án hợp tác chung đã quy định trong DOC.

DOC phải được thực hiện từng bước một, phù hợp với các điều khoản của DOC.

Các bên tham gia DOC tiếp tục tăng cường đối thoại và tham vấn, phù hợp với tinh thần của DOC.

Việc thực hiện các hoạt động hoặc các dự án đã quy định trong DOC phải được phân định rõ ràng.

Sự tham dự vào các hoạt động hoặc các dự án này cần phải được thực hiện trên nền tảng tự nguyện.

Các hoạt động ban đầu trong phạm vi DOC phải là các biện pháp xây dựng lòng tin.

Quyết định thực hiện các biện pháp hoặc các hoạt động cụ thể của DOC cần phải dựa trên sự đồng lòng của các bên và phải hướng đến mục tiêu cuối cùng là thực hiện Bộ Quy tắc về ứng xử ở biển Đông (COC).

Trong quá trình thực hiện các dự án đã được các bên thống nhất trong khuôn khổ DOC, nếu cần thiết có thể nhờ các chuyên gia và các nhân vật xuất sắc giúp đỡ.

Quá trình thực hiện các hoạt động và các dự án trong DOC sẽ được báo cáo hàng năm cho hội nghị ASEAN-Trung Quốc cấp bộ trưởng.

ĐĂNG KHOA (Theo kemlu.go.id)

Đằng sau việc Trung Quốc đồng ý ký vào bản hướng dẫn thực thi DOC với ASEAN

Thứ năm, 21 Tháng 7 2011 17:06

Giới quan chức ngoại giao của các nước thuộc Hiệp hội Các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Trung Quốc vừa đạt được sự thống nhất về văn bản hướng dẫn thực thi Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) tại cuộc họp đang diễn ra ở Bali (In-đô-nê-xi-a). DOC được ASEAN và Trung Quốc ký năm 2002, nhưng đến tận bây giờ hai bên mới thỏa thuận được về văn bản hướng dẫn thực thi DOC.

Điều này cho thấy khả năng ASEAN và Trung Quốc đạt được Bộ quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) có tính ràng buộc pháp lý còn rất xa vời. Tuy nhiên, quan chức các nước vẫn lên tiếng ca ngợi bản hướng dẫn vừa đạt được là “bước tiến quan trọng” trong tiến trình hướng tới COC.

Trả lời báo giới sau cuộc họp, đại diện đoàn Việt Nam - Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh - nói: “Đây là bước khởi đầu quan trọng và tích cực cho tất cả chúng ta trong nỗ lực chung để tiếp tục đối thoại và hợp tác, nhằm thúc đẩy hơn nữa sự ổn định và tin tưởng lẫn nhau trong khu vực”. Đại diện đoàn Trung Quốc, ông Lâm Chấn Minh, khẳng định: "Đây là dấu mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác Trung Quốc-ASEAN. Tương lai của chúng ta thật rạng rỡ và chúng tôi hy vọng quan hệ hợp tác này sẽ tiếp tục trong tương lai”.

Trong khi đó, một số quan chức ngoại giao tham gia cuộc họp cho hay văn bản hướng dẫn này, trong quá trình thảo luận, đã bị sửa đổi khá nhiều và nội dung mang tính chung chung chứ không có gì cụ thể. Hãng thông tấn AFP dẫn lời một số quan chức cho rằng vẫn còn tồn tại những khác biệt về định nghĩa khu vực nào tại Biển Đông vẫn được coi là đang bị tranh chấp, vì các nước như Trung Quốc hay Philíppin không có cử chỉ gì gọi là nhượng bộ trong tuyên bố chủ quyền của mình. Họ than phiền rằng không có khung sườn nào để trực tiếp giải quyết tranh chấp ở khu vực này, vốn được cho là có nhiều dầu lửa và khí đốt.

Ngoại trưởng Philíppin Albert del Rosario cho biết đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông nhiều đến mức nếu đáp ứng đòi hỏi của họ, việc xây dựng một bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc trở thành vô ích. Ông Rosario nói: “Về cơ bản, họ tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ Biển Đông. Vì vậy, nếu chúng ta (ASEAN) ký bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc, điều đó chẳng có nghĩa lý gì”.

Ông Rosario cho biết ông muốn ASEAN có lập trường cứng rắn hơn, bằng cách công bố những nguyên tắc hướng dẫn, đề ra những tiêu chuẩn rõ ràng nhằm giải quyết các vụ tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế. Ông cho biết Philíppin chắc chắn sẽ hành động, đưa vụ này ra trước Tòa án Quốc tế về Luật Biển, ngay cả trong trường hợp Trung Quốc không muốn tham gia. Ông Rosario nói tiếp: “Chúng tôi sẽ ra trước tòa án nếu Trung Quốc muốn đi cùng chúng tôi. Tuy nhiên, nếu họ không muốn, chúng tôi sẽ tìm một phiên tòa trọng tài, dựa theo tòa án này để có được một sự phân xử vĩnh viễn hoặc là một sự phân xử tạm thời".

Đúng vào ngày Trung Quốc-ASEAN đạt được đồng thuận về văn bản hướng dẫn thực thi DOC sau gần 10 năm đàm phán, Bắc Kinh đã lên tiếng nhắc lại lập trường là không chấp nhận cho Mỹ can thiệp vào hồ sơ này. "Nhân dân nhật báo" - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc - ngày 20/7 cho rằng Mỹ nên đứng ngoài những căng thẳng do tranh chấp ở Biển Đông gây ra. Theo tờ báo, “bóng ma của mối đe dọa tiềm ẩn đối với Biển Đông là hình ảnh một cường quốc lớn khác, đó là Mỹ”. Bắc Kinh khẳng định lại quan điểm không ủng hộ việc giải quyết đa phương những tranh chấp song phương và phản đối sự can thiệp của các cường quốc ngoài khu vực vào vấn đề này, “vì Trung Quốc và các nước láng giềng có đủ khả năng, kinh nghiệm và hiểu biết để tự giải quyết”.

Câu hỏi được đặt ra là phải chăng muốn ngăn chặn sự can thiệp của Mỹ, thuyết phục các nước Đông Nam Á coi đây là công việc nội bộ trong khu vực mà Trung Quốc đã chấp nhận ký văn bản hướng dẫn thực thi DOC?

Theo giới quan sát, một khi đã cho rằng Biển Đông liên quan đến lợi ích quốc gia thì Mỹ khó có thể đứng ngoài cuộc và sẽ tìm cách can dự, dù bằng cách này hay cách khác, ở các cấp độ khác nhau, tùy theo từng đối tác trong khu vực. Trước mắt, việc đạt được thỏa thuận về bản hướng dẫn thực thi DOC, cho dù chỉ ở mức tối thiểu, cũng là một bước tiến và như nhận định của một nhà ngoại giao ASEAN được Kyodo trích dẫn, chính sự năng động của Mỹ đã buộc Trung Quốc phải đối thoại với ASEAN về vấn đề Biển Đông.

Lê Quang (tổng hợp)

Dù chỉ ở mức tối thiểu, cũng là một bước tiến

Ngày 22.07.2011, 10:59 (GMT+7)

SGTT.VN - Sau các cuộc họp quan chức cấp cao ASEAN – Trung Quốc, ngày 21.7, các ngoại trưởng ASEAN – Trung Quốc đã thông qua văn bản 8 điểm hướng dẫn thực thi DOC: “Theo cách tiếp cận từng bước một theo từng điều khoản của DOC”; “việc tham gia vào các hoạt động hoặc dự án nên được thực hiện theo nguyên tắc tự nguyện”; “ban đầu được thực hiện những biện pháp xây dựng niềm tin”; “việc thực hiện sẽ được báo cáo hàng năm” lên các bộ trưởng...

Một số quan chức ngoại giao tham gia cuộc họp Bali nhận xét văn bản mang tính chung chung; không có khung sườn nào để trực tiếp giải quyết tranh chấp ở khu vực vốn được cho là có nhiều dầu lửa và khí đốt. Ngoại trưởng Del Rosario cho rằng đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông nhiều đến mức “nếu chúng ta (ASEAN) ký bộ quy tắc ứng xử với Trung Quốc, điều đó cũng chẳng có nghĩa lý gì”.

Một nhà ngoại giao ASEAN cho rằng chính sự năng động của Mỹ đã thúc đẩy Trung Quốc đối thoại với ASEAN về vấn đề Biển Đông. Trước mắt, việc đạt được thoả thuận về bản hướng dẫn thực thi DOC cho dù chỉ ở mức tối thiểu, cũng là một bước tiến. Phát biểu với báo chí sau cuộc gặp trưởng đoàn SOM Trung Quốc tại Bali, trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á – Thái Bình Dương nêu rõ Washington hoan nghênh và ủng hộ toàn bộ tiến trình này. Có nguồn tin cho rằng Mỹ muốn một kế hoạch ngoại giao phòng ngừa để tạo ra khuôn khổ phòng ngừa xung đột thông qua tại hội nghị ARF lần này và Mỹ sẽ tăng cường can dự vào vấn đề Biển Đông trên cơ sở kế hoạch đó.

Tại Đông Nam Á, không ai ảo tưởng rằng cuộc tranh chấp lớn ở Biển Đông lại nhờ mấy thoả thuận nhỏ mà được tháo ngòi trước việc Trung Quốc không ngừng củng cố sự hiện diện trên các đảo mà họ kiểm soát.

Ngày 24.7, tại diễn đàn ARF, vấn đề Biển Đông sẽ tiếp tục được đẩy lên hàng đầu chương trình nghị sự. Mặc dù bản quy tắc 8 điểm giúp “dắt một con trâu lớn qua rào”, phần nào tháo ngòi căng thẳng, nhưng theo Tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan, bước tiếp theo của thoả thuận là thương lượng COC.

Tại Đông Nam Á, không ai ảo tưởng rằng cuộc tranh chấp lớn ở Biển Đông lại nhờ mấy thoả thuận nhỏ mà được tháo ngòi trước việc Trung Quốc không ngừng củng cố sự hiện diện trên các đảo mà họ kiểm soát. Một khi tàu sân bay đi vào hoạt động và giàn khoan dầu biển khơi hoàn thành cuộc thử nghiệm nay mai, không có lý gì họ không gia tăng áp lực để giải quyết trên thế mạnh. Đây là điều ngay cả những nước có thái độ thận trọng như Malaysia và Indonesia cũng lo ngại viễn cảnh với cơn khát dầu, Trung Quốc sẽ dùng Trường Sa làm bàn đạp tràn xuống phía Nam. Sự kiên nhẫn phải đồng hành cùng thái độ kiên quyết.

Vì vậy, Philippines, như lời ngoại trưởng Del Rosario, “chắc chắn sẽ đưa vụ tranh chấp ra trước toà án Quốc tế về Luật biển, ngay cả trường hợp Trung Quốc không muốn tham gia... để có được một sự phân xử vĩnh viễn hoặc tạm thời”. Mỹ hỗ trợ Manila tàu chiến và kỹ thuật quân sự để Philippines tự bảo vệ vùng biển của mình.

Thái độ các nước lớn khác sẽ còn chuyển biến. Một nguồn tin Ấn Độ cho hay “trong tương lai gần” hải quân Ấn Độ sẽ đưa nhiều tàu khu trục loại CMD trang bị tên lửa tự động tìm mục tiêu “bố trí thường trực” tại Biển Đông, để tham gia bảo vệ an ninh cho con đường hàng hải huyết mạch. Nga ít được chú ý trong tranh chấp Biển Đông, nhưng mới đây tuyên bố hợp tác với Việt Nam trong việc thăm dò khai thác dầu khí tại vùng biển này. Theo Đại Công báo, rất nhiều dấu hiệu cho thấy trong tương lai không xa, Nga sẽ trở thành một yếu tố quan trọng khác trong giải quyết tranh chấp Biển Đông.

Người ta thường nói, một nền hoà bình xấu còn hơn một cuộc chiến tranh tốt. Việt Nam, một quốc gia sinh tồn cùng biển tiếp tục tìm kiếm bất kỳ thoả thuận song phương và đa phương nào có thể được, để giải quyết bằng con đường hoà bình các tranh chấp Biển Đông.

Trung Quốc phá thế cô lập

Sau gần hai tháng, dư luận Trung Quốc đã xuất hiện ý kiến kêu gọi đàm phán giải quyết ổn thoả cuộc “khủng hoảng Nam Hải”, phù hợp lợi ích của tất cả các bên tranh chấp. Có người nói, chính sách Nam Hải với tư cách là một bộ phận trong ngoại giao láng giềng hữu nghị đã không hiệu quả khiến Trung Quốc rơi vào thế bị động. Một học giả viết trên báo Khoa học xã hội Trung Quốc cho rằng xu thế quốc tế hoá vấn đề Nam Hải đã cơ bản hình thành, cần thoát ra khỏi truyền thống bàn cãi sáo mòn, nghiên cứu kỹ lập trường của các nước tuyên bố chủ quyền ở Nam Hải.

Các học giả Trung Quốc tại Hong Kong cũng góp nhiều tiếng nói. Tờ Khai Phóng nhận xét Trung Quốc rơi vào thế cô lập chưa từng có, tự ví là “đã bị vây đánh”; nỗ lực mười năm ngoại giao châu Á đã bị huỷ trong một ngày. Việc tự vạch đường chữ U hay nêu “lợi ích cốt lõi” đều là chuyện “mua dây buộc mình”. Còn Đại Công báo viết, tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông không thể tiếp tục “gác lại” nữa, cần thông qua cơ chế đàm phán để xác lập mô hình hợp tác mà các bên có thể chấp nhận được.

TS Nguyễn Ngọc Trường