Tập Đối: Làm Câu Đối Bằng Từ Ghép

xuongrong đã viết:

mời nâng ly

Hẹn gặp mai nhé Tuti
Bây giờ tớ phải vội dắt xe
Kẻo không bảo vệ đẩy xuống đường
Không xe phải chạy bộ một mình chán thay ..

Vâng, tất cả những cụm từ màu đỏ trong bốn câu trên đều KHÔNG PHẢI LÀ CÂU ĐỐI của "Cấm hút thuốc"!
=============================================================
Bây giờ chúng ta tiếp tục:

Những gì Tuti đã gợi ý ở trên, ta tạm gọi là "Quy tắc 1: Làm câu đối bằng từ đơn". Mong rằng các bạn không thấy gì là khó khăn.
Sau đây là:

QUY TẮC 2: Làm câu đối bằng từ ghép:

Vâng, tiếng Việt là ngôn ngữ đơn âm (mỗi từ chỉ một âm tiết), nhưng chữ Việt không chỉ có những từ đơn, mà còn có những từ ghép (từ có nhiều hơn một âm tiết).
Ta tạm chia từ ghép thành hai loại chính: từ ghép đơn lập và từ ghép đẳng lập.
* Từ ghép đơn lập là từ được ghép bởi hai hoặc nhiều từ đơn: làm ăn (= làm + ăn); đi đứng (= đi + đứng); chợ búa (= chợ + búa); v.v..., mà khi cần ta có thể tách chúng ra.
* Từ ghép đẳng lập là từ đương nhiên và luôn luôn có từ 2 âm tiết trở lên, mà ta không thể (và không được) tách chúng ra: độc lập, chính trị, đạo đức, xã hội hóa, kinh tế học, chim sa cá lặn, cao chạy xa bay v.v...
(Xin lưu ý, ở đây Tuti không bàn đến nghĩa của từ, mà chỉ minh họa về sự gán ghép của chúng thôi).
Khi làm câu đối với từ ghép, ngoài việc tuân thủ quy tắc 1, ta phải tuân thủ quy tắc 2:
- chỉ dùng từ ghép cùng loại để đối (độc lập/hòa bình; công viên/chợ búa...);
- Âm tiết cuối cùng của từ ghép BẮT BUỘC phải khác thanh, các âm tiết trước nó CÓ THỂ cùng thanh (thảo cầm viên/sinh vật học; vườn địa đàng/người nguyên thủy...);
- Các từ ghép có từ 4 âm tiết trở lên, ngoài âm tiết cuối bắt buộc, các âm tiết ở vị trí chẵn (thứ 2, 4...) NÊN khác thanh để khi đọc lên nghe nó... thơ hơn (kẻ buôn người bán/con khẩn cháu cầu...).
Tuti mời các bạn thực tập với câu sau:

- Non sông thống nhất.

Tuti đã viết:

- Non sông thống nhất.

- Nước nhà yên vui.

ThachThao đã viết:

Tuti đã viết:

- Non sông thống nhất.

- Nước nhà yên vui.

"Yên vui" không phải từ ghép đẳng lập.

Ờ nhỉ,

tsuyoihmc đã viết:

xuongrong đã viết:

mời nâng ly

Hẹn gặp mai nhé Tuti
Bây giờ tớ phải vội dắt xe
Kẻo không bảo vệ đẩy xuống đường
Không xe phải chạy bộ một mình chán thay ..

Chừ Dôi đọc lỏm ở đâu đó, nếu câu đối có ba từ thi bắt buộc ba từ của vế đầu phải là 3 vần trắc, vế đối lại là 3 vần bằng. Như vậy, "vội dắt xe" và "đẩy xuống đường" của XR không hợp lắm.
Hè hè...Chừ Dôi chỉ biết lý thuyết chứ không biết thực hành.

Cảm ơn Chừ Dôi , nhưng XR đang tập đối 3 từ thôi , những chữ đỏ trong các câu trên XR muốn đối với : mời nâng ly chứ không phải cấm hút thuốc , vì viết 3 từ đơn điệu nên đưa vào các câu vậy thôi . Nói về luật là XR u mê lắm , nên học từ ABC , nhờ sư phụ Tuti chỉ giáo đó .

xuongrong đã viết:

Cảm ơn Chừ Dôi , nhưng XR đang tập đối 3 từ thôi , những chữ đỏ trong các câu trên XR muốn đối với : mời nâng ly chứ không phải cấm hút thuốc , vì viết 3 từ đơn điệu nên đưa vào các câu vậy thôi . Nói về luật là XR u mê lắm , nên học từ ABC , nhờ sư phụ Tuti chỉ giáo đó .

Rõ rồi. Bây giờ Tuti mời bạn xuongrong theo dõi và thực hành tiếp phần hai, ngay ở phía trên đây.

[quote="ThachThao"]

Tuti đã viết:

- Non sông thống nhất.

- Đất nước hoà bình
- Giang sơn hùng vỹ
- Núi non chập chùng
- Làng quê yên tĩnh
- Phố xá đông vui

- Non sông thống nhất.

- Đất nước hoà bình đ (câu này chỉnh nhất!).
- Giang sơn hùng vỹ s (phạm luật bằng-trắc).
- Núi non chập chùng s (trùng từ "non", chập chùng đối thống nhất không chỉnh).
- Làng quê yên tĩnh s (phạm luật bằng-trắc).
- Phố xá đông vui s (đông vui không phải từ ghép đẳng lập).

Hy vọng ngày mai bạn có bài tập tốt hơn.

Ôi rắc rối quá !!!

Thế này đúng không Tuti , XR phát triển thêm để thực hành mà , Tuti cho ý kiến nhé !

- Non sông thống nhất - đối với - Đất nước hòa bình
- Đất nước hòa bình - đối với - Giang sơn hùng vỹ
- Giang sơn hùng vỹ - đối với - Núi non chập chùng
- Núi non chập chùng - đối với - Làng quê yên tĩnh

[quote="ThachThao"]

Tuti đã viết:

- Non sông thống nhất.

- Rừng núi bạt ngàn
- Đồng ruộng bao la
- Biển cả mênh mông
- Tổ quốc yên bình
- Nhà nước vững bền

xuongrong đã viết:

- Non sông thống nhất.


- Rừng núi bạt ngàn
- Đồng ruộng bao la
- Biển cả mênh mông
- Tổ quốc yên bình
- Nhà nước vững bền

Bạn Xuongrong thân mến.
Thực ra, câu "Non sông thống nhất" là một câu đối khó, mà ngay cả với người đã tàm tạm như Tuti cũng chỉ có thể đối bằng câu "Đất nước hòa bình". Như vậy chính bạn đã chọn được đáp án đúng rồi. Thực lòng Tuti rất mừng về điều đó.
Nếu bạn đã sẵn sàng, chúng ta sẽ học tiếp.

[/quote]

Thứ nhất, xin bạn đừng gọi Tuti là thầy nữa.
Sau là..., biết nói thế nào nhỉ?
Vâng, nếu bạn CHỈ ĐÙA CHO VUI thì... không sao. Còn nếu bạn thật sự... KHÔNG NÓI ĐÙA, Tuti xin gợi ý lại giúp bạn:
* [/quote]

Xin lỗi Tuti: Vì mạng chỗ Tâm Tình mấy ngày nay bị đứt, nên mới trả lời Bạn trễ như thế này
Thứ nhất, là xin lỗi Bạn, và đồng ý với Tuti
sau là...Tuti đã từng nói, không biết thì hỏi, đúng không?
Cảm ơn Tuti đã gợi ý cho mình
Còn nữa... Tuti không chấm bài cho Tâm Tình, chắc hổng dủ điểm vào lớp rùi...hic hic

Vì Tuti nghĩ bạn đùa vui nên...
Giờ biết bạn thực lòng muốn học, Tuti xin hết mình.

Tôi tập đối
Mẹ la làng (s, "la làng" là từ ghép).
Bố rào cản (s, phạm luật bằng trắc. Mà "rào cản" là gì?).
Chị xin bàn (đ).
Tớ cam đoan (s, "cam đoan" là từ ghép).
Quyết không hàng (s, "quyết" không phải danh từ).


Cấm hút thuốc
Đừng kêu la (s, "la" không phải danh từ, trừ khi đó là... con la).
Mau về nhà (đ).


Tuti xin gợi ý lại giúp bạn:

* danh từ là từ để gọi tên: (cái) tủ, giường, bàn, ghế, điện thoại, vi tính, (hòn) đá...

* động từ là từ chỉ hành động: làm, chơi, học, (suy) nghĩ, nghỉ (ngơi), đá (bóng)...

* tính từ là từ chỉ tính chất (bổ nghĩa cho từ loại khác): (cái) tủ to, giường rộng, đá (bóng) đẹp...

Tuti trân trọng mời bạn cùng học với bạn xuongrong.
-----------------------------------------
Những gì Tuti đã gợi ý ở trên, ta tạm gọi là "Quy tắc 1: Làm câu đối bằng từ đơn". Mong rằng các bạn không thấy gì là khó khăn.
Sau đây là:

QUY TẮC 2: Làm câu đối bằng từ ghép:

Vâng, tiếng Việt là ngôn ngữ đơn âm (mỗi từ chỉ một âm tiết), nhưng chữ Việt không chỉ có những từ đơn, mà còn có những từ ghép (từ có nhiều hơn một âm tiết).
Ta tạm chia từ ghép thành hai loại chính: từ ghép đơn lập và từ ghép đẳng lập.
* Từ ghép đơn lập là từ được ghép bởi hai hoặc nhiều từ đơn: làm ăn (= làm + ăn); đi đứng (= đi + đứng); chợ búa (= chợ + búa); v.v..., mà khi cần ta có thể tách chúng ra.
* Từ ghép đẳng lập là từ đương nhiên và luôn luôn có từ 2 âm tiết trở lên, mà ta không thể (và không được) tách chúng ra: độc lập, chính trị, đạo đức, xã hội hóa, kinh tế học, chim sa cá lặn, cao chạy xa bay v.v...
(Xin lưu ý, ở đây Tuti không bàn đến nghĩa của từ, mà chỉ minh họa về sự gán ghép của chúng thôi).
Khi làm câu đối với từ ghép, ngoài việc tuân thủ quy tắc 1, ta phải tuân thủ quy tắc 2:
- chỉ dùng từ ghép cùng loại để đối (độc lập/hòa bình; công viên/chợ búa...);
- Âm tiết cuối cùng của từ ghép BẮT BUỘC phải khác thanh, các âm tiết trước nó CÓ THỂ cùng thanh (thảo cầm viên/sinh vật học; vườn địa đàng/người nguyên thủy...);
- Các từ ghép có từ 4 âm tiết trở lên, ngoài âm tiết cuối bắt buộc, các âm tiết ở vị trí chẵn (thứ 2, 4...) NÊN khác thanh để khi đọc lên nghe nó... thơ hơn (kẻ buôn người bán/con khẩn cháu cầu...).
Tuti mời các bạn thực tập với câu sau:

- Non sông thống nhất.

Các bạn thân mến.
Thực ra, câu "Non sông thống nhất" là một câu đối khó, mà ngay cả với người đã tàm tạm như Tuti cũng chỉ có thể đối bằng câu "Đất nước hòa bình".
Như vậy chính bạn xuongrong đã chọn được đáp án đúng rồi. Thực lòng Tuti rất mừng về điều đó.

Nếu các bạn đã sẵn sàng, chúng ta sẽ học tiếp.

Cảm ơn Tuti rất nhiều , Xuongrong thực sự muốn học mà , chỉ sợ Tuti không vừa lòng về " học trò " kém thông minh và chóng quên này thôi .
Phương pháp của Tuti dễ hiểu và dễ nhớ , hy vọng sư phụ không nãn .
XR

- Khó khăn không nản chí.

Xuongrong:

- Gian ải vẫn kiên trì. Câu này không chỉnh vì:

* Từ "gian ải" rất... khó hiểu, nếu bạn đổi thành "khổ ải" thì hay hơn.
* "Kiên trì" là từ ghép đẳng lập, trong khi "nản" & "chí" là hai từ đơn.

- Đau khổ chớ buông xuôi. Cũng sai vì "xuôi" (tính từ) không thể đối với "chí" (danh từ) được.

Như Khúc Tâm Tình:

- Gian khổ vẫn bền lòng. Chỉnh! (với tất cả mọi yêu cầu).

Chúng ta cũng có thể chọn vài đáp án khác:

- Ác liệt vẫn kiên gan.
- Đau khổ chớ ngã lòng.
- Phức tạp chẳng chùn chân.
v.v...

Mời hai bạn tập tiếp:

- Gắng chuyên cần học tập.

TuTi cho hỏi chút.
Đã gọi là đối thì nghĩa của chúng có nhất thiết phải trái ngước, đối lập nhau không?
VD "Khó khăn" thì có nhất thiết phải là "thuận lợi"...

TT vừa ý rồi.
Bây giờ thì TT đã hiểu, cảm ơn TuTi lắm.
TT cũng muốn theo mọi người nhưng có ít thời gian lắm nên thỉnh thoảng vào phá đám TuTi tí thôi, TuTi không chấp là TT vui rồi.

- Gắng chuyên cần học tập.

+ Nên tu chí làm ăn
+ Đừng vội vã đầu hàng

Ui trời ơi ! Send hoài mới gửi được bài
Khổ ghê

Hihi...Tuti biết không
Tuy không phải gọi là Thấy
Tuổi tác thì cũng không còn nhỏ
Mà sao tâm trạng gửi bài trong bài tập này
cứ y hệt như hồi xưa mỗi khi nộp bài cho Thầy Cô vậy.
Ngoài kia ve ngân nga... phượng đỏ đến cháy lòng...Bao nhiêu cảm xúc xưa cũ lại tràn về,
Cảm ơn Tuti rất nhiều.

TK đã viết:

Đi đâu rồi cũng về nhà
Nhất Chi Mai vẫn cành hoa suốt đời.
Một mình thì một mình cười
Xưa nay vẫn Nhất Chi Mai cơ mà.
Mình về thì có thêm ta
Nhất Chi Mai mãi mãi là Chi Mai

Còn cái chuyện Biển Đông này thì TK đã có văn bản tuyên bố từ lâu rồi mà:

https://nhatchimai.forum-viet.com/t4306-topic

Ờ nhỉ. Quả là...
Nếu chưa có bạn AnLi
Không chừng tớ vẫn còn... đi giang hồ

Cảm giác hân hoan lẫn ngọt ngào

Lời chào thân ái đẹp làm sao

Cứ ngỡ lâu rồi mình phải đợi

Ai ngờ mới hỏi được lời trao!



Xin mạn phép viết vài câu thơ, AnLi không biết có đúng luật không nữa!

AnLi cảm ơn sự nhận xét và lời chào của hai tiền bối TK và Tuti! AnLi sẽ tham gia nhiều hơn ở các chủ đề, hy vọng nhận được sự chỉ bảo của tất cả các Anh Chị trong diễn đàn!

Tuti đã viết:

- Non sông thống nhất.

Cảnh vật hài hòa.
Vũ trụ bao la.

Tuti đã viết:

Khó khăn không nản chí.

Gian khổ chẳng mềm lòng
Thuận lợi chớ khinh thường

Tuti đã viết:

Gắng chuyên cần học tập.

Cố chăm chỉ làm bài.

Ưng ý mỗi hai câu:

Cảnh vật hài hòa

Gian khổ chẳng mềm lòng

Là anh ưng ý, nhưng những câu anh không ưng ý thì sai hay đúng ạ.Anh chấm bài thì chỉ có sai hoặc đúng thôi chứ .

Anh cho em thêm vài bài tập nữa cho bài này đi, khi nào quen em sẽ tự ra, nhé anh!

( Nghe giọng mình rất nịnh bợ, từ từ rồi mình sẽ cho hắn ta biết tay)

Nhưng em có thấy bài tập nào nữa đâu?

Mai Hoa đã viết:

Nhưng em có thấy bài tập nào nữa đâu?

Thì sửa nốt mấy câu bên từ đơn rồi đi ăn cơm đã. Cứ từ từ cho khoai nó nhừ!

Mai Hoa đã viết:

Tuti đã viết:

Gắng chuyên cần học tập.

Cố chăm chỉ làm bài.

Em sửa câu này thành:

Nên chăm chỉ làm ăn