Im lặng... không phải là vàng!

“Im lặng... không phải là vàng!”

Bài đăng trên Đại Đoàn Kết (26/05/2012)

Thời gian vừa qua, toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta đang ra sức thực hiện nội dung Nghị quyết Trung ương 4 (Khoá XI), đặc biệt là Nghị quyết về "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Tuy nhiên, ở không ít nơi vẫn tái diễn tình trạng "im lặng là vàng” trong các buổi sinh hoạt chi bộ thường kỳ. Có trường hợp chi bộ sinh hoạt ra Nghị quyết lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ nhưng cán bộ, đảng viên "ngại” phát biểu ý kiến hoặc nếu có phát biểu thì cũng là "nhất trí với nội dung dự thảo”.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này, song có thể coi đây là một trong những biểu hiện sinh động về chất lượng thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình ở từng chi bộ cũng như về chất lượng thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở mỗi cơ quan, đơn vị hiện nay.

Trong mọi tình huống, xây dựng tinh thần đoàn kết, thống nhất trong chi bộ luôn là mục đích của người cán bộ lãnh đạo đơn vị, song không phải lúc nào "im lặng”, "nhất trí” trong hội họp, sinh hoạt cũng là biểu hiện của sự đoàn kết, đồng thuận. Bản thân người viết bài này cũng đã có lần tham dự những buổi sinh hoạt như vậy.

Có ý kiến tỏ ra lạc quan khi cho rằng "im lặng cũng là tốt” vì qua đó cho thấy trong đơn vị có sự thống nhất cao; cán bộ lãnh đạo đã thường xuyên quan tâm nắm bắt và kịp thời giải quyết những tâm tư, nguyện vọng, những vướng mắc của cấp dưới (giải quyết hàng ngày, hàng tuần) cho nên trong các buổi sinh hoạt chi bộ, đảng viên thấy không có gì phải ý kiến thêm. Nhưng ngay cả trong trường hợp này thì sự im lặng chưa hẳn đã là tốt. Vì suy đến cùng, những buổi sinh hoạt chi bộ là cơ hội để mỗi đảng viên cũng như chi bộ nêu cao tinh thần đấu tranh, thực hiện tốt nguyên tắc tự phê bình và phê bình trong Đảng.

Nhìn nhận ở góc độ khác, tình trạng "im lặng”, "nhất trí” trong sinh hoạt chi bộ còn có thể là sự "im lặng tiêu cực”, là biểu hiện bất bình thường trong sinh hoạt, học tập và công tác. Và theo chiều hướng này thì qua tìm hiểu cũng có không ít nguyên nhân.

Trước hết, đảng viên im lặng không tham gia đóng góp ý kiến có thể là do việc quán triệt và thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình; Quy chế dân chủ cơ sở còn chưa tốt dẫn tới những biểu hiện của tình trạng mất dân chủ ở cơ quan, đơn vị. Ai cũng lo "đấu tranh thì tránh đâu”, sợ ý kiến phát biểu của mình trái ý thủ trưởng rồi lại "được quan tâm”, nhẹ thì "để ý” nặng hơn thì có thể bị theo dõi, đợi dịp có khuyết điểm thì sẽ xử lý. Thử hỏi trong công tác, trong thực hiện nhiệm vụ mấy ai tránh được sơ xuất? Vì thế cho nên cứ "im lặng” cho yên tâm. Cũng có thể là cách thức cán bộ lãnh đạo tiếp thu các ý kiến đóng góp của đảng viên còn chưa thực sự phù hợp. Hoặc là cán bộ lãnh đạo luôn luôn cho mình là đúng mà thiếu quan tâm đến ý kiến của đảng viên trong đơn vị. Lúc đầu, đảng viên cũng tích cực tham gia đóng góp ý kiến trong sinh hoạt chi bộ, nhưng sau nhiều lần ý kiến không được xem xét, giải quyết thậm chí còn bị bác bỏ ngay trong buổi sinh hoạt nên nảy sinh tâm lý "chán nản” không muốn nói lên suy nghĩ, ý kiến của mình nữa. Bên cạnh đó, tình trạng đảng viên không tham gia ý kiến trong sinh hoạt chi bộ còn có thể là do công tác chuẩn bị nội dung sinh hoạt của chi uỷ, của Bí thư chi bộ chưa được tốt, còn mang tính hình thức, máy móc; nội dung sơ sài, nghèo nàn... Cũng có thể do trình độ nhận thức của đảng viên chưa cao, nắm nội dung sinh hoạt chưa chắc, cán bộ chủ trì sinh hoạt lại chưa biết cách khêu gợi ý kiến, động viên mọi người phát biểu cho nên phần lớn đảng viên trong đơn vị chọn phương án "nhất trí”, "đồng ý” với nội dung sinh hoạt hay những ý kiến trước cho "nhanh gọn”. Thực tế cho thấy, thông thường, khi bắt đầu các buổi sinh hoạt chi bộ, đảng viên ít khi có ý kiến ngay cho nên đòi hỏi người chủ trì sinh hoạt cần có phương pháp nêu vấn đề và khêu gợi các ý kiến một cách khéo léo, lắng nghe và phúc đáp các ý kiến thắc mắc một cách phù hợp để đảng viên tích cực tham gia đóng góp ý kiến…

Dù do nguyên nhân nào thì tình trạng "im lặng”, "nhất trí” trong sinh hoạt chi bộ cũng cho thấy những hạn chế trong thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình, trong việc phát huy dân chủ tại từng cơ quan, đơn vị cụ thể. Yêu cầu đặt ra là phải nhanh chóng khắc phục hiện tượng "im lặng”, "nhất trí” có tính hình thức, không thực chất nêu trên bởi nếu còn để tình trạng này tiếp diễn sẽ ảnh hưởng rất lớn tới tinh thần đoàn kết, dân chủ cũng như chất lượng thực hiện nhiệm vụ của mỗi đảng viên và của cả đơn vị.

Người xưa đã dạy: "Trị bệnh phải trị tận gốc”. Vì vậy để giải quyết dứt điểm "hiện tượng im lặng” cần phải tìm hiểu rõ nguyên nhân ở mỗi cơ quan, đơn vị. Tuỳ vào nguyên nhân mà xác định biện pháp khắc phục phù hợp. Song dù do nguyên nhân gì, biện pháp giải quyết nào thì suy tới cùng cốt lõi vẫn là vấn đề cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, Người cũng nhấn mạnh: "Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Do đó, để chấm dứt tình trạng "im lặng” trong sinh hoạt chi bộ, xây dựng bầu không khí dân chủ, cởi mở ở đơn vị cần bắt đầu từ chính đội ngũ cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đơn vị đó. Mỗi cán bộ lãnh đạo phải tự xây dựng cho mình tác phong công tác dân chủ, quần chúng. Tôn trọng những ý kiến đóng góp của đảng viên trong chi bộ; xem xét, nghiên cứu và áp dụng những ý kiến phù hợp… Cùng với đó trong cuộc sống hàng ngày, từng cán bộ lãnh đạo, phải thực sự gần gũi, chia sẻ với đảng viên và quần chúng; nắm bắt những nguyện vọng chính đáng, lắng nghe những tâm tư, tình cảm nhất là những ý kiến trái chiều, những bức xúc của mọi người... để từ đó kịp thời giải quyết, động viên họ thực hiện tốt mọi nhiệm vụ.

Để từng bước khắc phục đi đến chấm dứt tình trạng "im lặng” trong sinh hoạt chi bộ chính là biện pháp phát huy dân chủ, xây dựng tinh thần đoàn kết, thống nhất, tạo sức mạnh tổng hợp trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Nghị quyết lãnh đạo của Đảng chỉ có thể đi vào thực tiễn đời sống xã hội từ những việc làm cụ thể nhất. Vì vậy, nâng cao chất lượng thực hiện nguyên tắc tự phê bình và phê bình, chấm dứt tình trạng "im lặng” trong sinh chi bộ chính là thiết thực góp phần đưa Nghị quyết Trung ương 4 về "Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” vào cuộc sống.

Tạ Quang Đạo